CD-recensie
© Aart van der Wal, december 2015
Meier: Lorca-cyclus voor strijkkwartet en sopraan (2014/15) BMN Audiophil 20155 • 44' • (cd + Blu-ray disc met als extra een interview met de componist) Franziska Hirzel (sopraan), BeethovenQuartett Live-opname: 29-30 augustus 2015, Ackermanshof, Basel |  |
De Zwitserse componist Jost Meier (Solothurn, 1939) schreef in 2014/15 in het kader van het muziekfestival 'Klangidyll' in Basel een liedcyclus voor sopraan en strijkkwartet op teksten van Federico Garcia Lorca (1898-1936), de wellicht grootste Spaanse dichter en toneelschrijver wiens werk ook in ons land dankzij de vele uitstekende vertalingen grote bekendheid geniet. Garcia verliet kort voor het uitbreken van de burgeroorlog in juli 1936 zijn woonplaats Madrid. Hij voelde zich daar niet meer veilig nadat de pal vóór het koningshuis staande en zich tegen het Volksfront gekeerde politicus José Calvo Sotelo op gruwelijke wijze was vermoord. De 'socialist' Garcia realiseerde zich dat ook hij het slachtoffer zou kunnen worden van de oprukkende rechtse krachten in zowel het leger als onder de burgerbevolking. Op 18 augustus werd de linkse burgemeester van Granada en zwager van Garcia, Manuel Fernández Montesinos, door kogels uit de lopen van rechtse milities om het leven gebracht. Later die middag werd ook Garcia opgepakt en kort daarop vermoord.
Jost Meier was als dirigent achtereenvolgens verbonden aan de muziektheaters van Biel en Basel. Die ervaringen kwamen hem als componist zeker van pas, getuige een aantal opera's en balletten. Zijn componeerstijl is eigentijds, maar dan wel bezien vanuit het seriële componeren van kort na de Tweede Wereldoorlog, met toen als de belangrijkste exponent daarvan 'Ferienkurse' in Darmstadt. Wat de door Meier op muziek gezette teksten van Lorca betreft doet zich het bekende probleem voor van de uitwisselbaarheid: deze cerebraal geconcipieerde muziek kan evengoed betrekking hebben op een (geheel) andere tekst. Wat wordt gemist zijn de - kort samengevat - raakvlakken tussen muzikale expressie en tekstuele inhoud. Dat maakte tevens het verschil tussen de muzikale 'modernisten' en 'madernisten' van toen. Npg eem stap verder terug in de tijd bevestigt het bovendien nog eens nadrukkelijk wat een geweldige, expressieve componist Alban Berg in feite was en hoezeer zijn navolgers daarin tekortschoten. Berg liep nooit vast in reeksen en gaf alleen al wat dat betreft aan de serialisten het best denkbare voorbeeld.
Het lijkt duidelijk: de teksten van Lorca gaan door merg en been, de muziek van Meier daartegen niet. De rol van de uitstekende sopraan Franziska Hirzel kan daaraan niets veranderen.Dat de componist ervaring heeft met het fenomeen strijkkwartet (hij heeft er in een grijs verleden zelf twaalf jaar deel van uitgemaakt) lijdt geen enkele twijfel, met als extra bijzonderheid dat de producer van deze set, Laurentius Bonitz (BMN = Bonitz Music Network!), in het ensemble de tweede vioolpartij voor zijn rekening nam. Merkwaardig is dat de titel van de romance (op de cd track 8 e.v. en op de Blu-ray disc track 2 e.v.) in het cd-boekje anders is dan die van Lorca zelf. In het boekje heet het 'Romance de la Guardia de Civil de España', terwijl het origineel toch echt anders luidt: 'Romance de la Guardia de Civil Española'. Iemand heeft hier iets niet goed begrepen, vrees ik.
De opname is aan de droge kant, maar dat komt de verstaanbaarheid wel ten goede (er is in termen van klankkwaliteit overigens weinig verschil tussen de beide media). De Blu-ray disc bevat naast de Lorca-cyclus een uitgebreid interview met de componist. Het is op zijn minst opmerkelijk dat de Lorca-teksten in het boekje zonder vertaling zijn gebleven. Wie geen Spaans kent heeft wat dat betreft goed pech. Vreemd is ook dat het boekje aan de onderzijde slordig is afgesneden. Nog geen 44 minuten speelduur (cd) is bovendien aan de karige kant. Kortom, geen uitgave waarvoor ik echt warm kan lopen.