CD-recensie
© Aart van der Wal, juni 2017
Henricus Isaac - Nell tempo di Lorenzo de' Medici & Maximilian I 1450-1469 Solisten: Ingeborg Dalheim (sopraan), Kristin Mulders (mezzosopraan), Pascal Bertin en David Sagastume (countertenor), Victor Sordo en David Hernández (tenor), Marco Scavazza (bariton), Christian Immler (bas) Ensemble: Carmit Natan (sopraan), Maria Chiara Gallo (mezzosopraan), Carlos Monteiro en Andrés Miravete (tenor), Simón Millán (bariton), Pieter Stas (bas) Alia Vox AVSA9922 • 76' • (sacd) Live-opname: 23 december 2016 en 19 januari 2017, Collégiale de Cardona (Catelonië) |
De muziek van Henricus of Heinrich Isaac wortelt in de Middeleeuwen. Hij werd rond 1450 geboren in Vlaanderen en stierf in 1517 in Florence. Zoals zoveel Vlaamse polyfonisten trok hij naar Italië om zich niet alleen in muzikaal opzicht de Italiaanse stijl eigen te maken, maar ook omdat er grote vraag was naar (toen) nieuwe meerstemmige muziek, en dus componisten en musici. Deze beroemde tijdgenoot van Josquin des Prez (die eveneens in Florence werkzaam was) was niet de grondlegger van de Vlaamse in casu Nederlandse polyfonie, maar wel een van de meest belangrijke voorvechters en verbreiders ervan. Hij was het ook die een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan fr verspreiding in Duitsland en Oostenrijk, zoals bijvoorbeeld blijkt uit een traktaat dat in 1484 in Innsbruck werd opgesteld, toen Isaac (vermoedelijk) op doorreis was van Vlaanderen naar Florence, waar het Huis van de' Medici hem had aangesteld als hofcomponist. Lorenzo de' Medici ('Il Magnifico') hield van de polyfonisten en dus ook van Isaacs muziek. Na diens dood trad Isaac in dienst van de net zo muziekminnende Oostenrijkse keizer Maximilian I.
Hoewel Florence een belangrijke pleisterplaats was en bleef, was de reislustige Isaac vaak onderweg, met name in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland, waarbij hij uiteraard ook andere componisten ontmoette en daarbij nieuwe indrukken opdeed. Isaac was niet de enige, maar wel zeer belangrijke componist die bijzonder bedreven was in het creëren van de symbiose tussen de Vlaamse polyfonie en de Italiaanse harmonische stijl.
Jordi Savall heeft met zijn ensembles meer gedaan dan alleen de Oude Muziek nieuw leven inblazen. Zo is het aan zijn speurzin te danken dat hij door de jaren heen veel onbekend werk boven water heeft gekregen en bovendien gezorgd heeft voor maatgevende uitvoeringen ervan. Dat geldt niet alleen voor de Europese muziek maar ook voor die uit het Midden-Oosten en zelfs Afrika (zoals onder meer blijkt uit 'The Routes of the Slavery 1444-1488'). Savall heeft zich ook als gambist en dirigent een wereldburger getoond die altijd heeft gestreefd naar het beste van het beste. Zowel wat de muziek als de uitvoering ervan betreft. Hij en zijn ensembles hebben zich omhoog geworsteld vanuit een relatieve onbekendheid naar absolute wereldspelers die bovendien een belangrijk stempel hebben gedrukt op de ontwikkeling van de historiserende uitvoeringspraktijk. Ook in ons land zijn ze een graag geziene gast.
Iedere nieuwe cd op Savalls eigen label Alia Vox levert verrassingen op. Dat geldt uiteraard ook voor Henricus Isaac - ten tijde van Lorenzo de' Medici en Maximilian I. Qua repertoire welteverstaan, want uitvoerings- en opnameniveau en de documentatie in de vorm van een rijk geïllustreerd boekwerk zijn zonder uitzondering hoog en vertrouwd (ook de solisten en het ensemble worden altijd met grote zorg uitgekozen). Voor Savall ook in dit opzicht geen compromissen. De conclusie is helder: wederom een prachtproduct.