CD-recensie
© Aart van der Wal, juli 2012
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Haydn: Pianosonates (deel 1)Nr. 23 in F, Hob. XVI:23 - Nr. 24 in D, Hob. XVI:24 - Nr. 32 in b, Hob. XVI:32 - - Nr. 37 in D, Hob. XVI:37 - Nr. 40 in G, Hob. XVI:40 - Nr. 41 in Bes, Hob. XVI:41 - Nr. 43 in As, Hob. XVI:43 - Nr. 46 in As, Hob. XVI:46 - Nr. 50 in C, Hob. XVI:50 - Nr. 52 in Es, Hob. XVI:52 Marc-André Hamelin (piano) Hyperion CDA67554 • 76' + 70' • (2 cd's) Opname: december 2005, Henry Wood Hall, Londen * * * Haydn: Pianosonates (deel 2) Nr. 26 in A, Hob. XVI:26 - nr. 31 in E, Hob. XVI:31 - nr. 33 in D, Hob. XVI:33 - nr. 34 in e, Hob. XVI:34 - nr. 35 in C, Hob. XVI:35 - nr. 39 in G, Hob. XVI:39 - nr. 42 in D, Hob. XVI:42 - nr. 48 in C, Hob. XVI:48 - nr. 49 in Es, Hob. XVI:49 - Fantasie (Capriccio) in C, Hob. XVII: 4 - Pianosonate in f, Hob. XVII:6 (Un piccolo divertimento - Variaties). Marc-André Hamelin (piano) Hyperion CDA67710 • 74' + 79' • (2 cd's) Opname: augustus 2008, Henry Wood Hall, Londen * * * Haydn: Pianosonates (deel 3) Nr. 1 in C, Hob. XVI:1 - Nr. 2 in Bes, Hob. XVI:2 - Nr. 6 in G, Hob. XVI:6 - Nr. 20 in c, Hob. XVI:20 - Nr. 22 in E, Hob. XVI:22 - Nr. 25 in Es, Hob. XVI:25 - Nr. 29 in F, Hob. XVI:29 - Nr. 36 in cis, Hob. XVI:36 - Nr. 44 in f, Hob. XVI:44 - Nr. 47 in e, Hob. XVI:47bis Add. - Nr. 51 in D, Hob. XVI:51 Marc-André Hamelin (piano) Hyperion CDA67882• 78' + 80' • (2 cd's) Opname: augustus 2011, Henry Wood Hall, Londen Op 20 november 2009 overleed bijna onopgemerkt in het Zuid-Franse dorpje Rabastens de 83-jarige Amerikaanse musicoloog Harold Chandler (H.C.) Robbins Landon, een van de belangrijkste voorvechters van en publicisten over het werk van Wolfgang Amadeus Mozart en Joseph Haydn. Robbins Landon deed kort na de oorlog in Europa en met name in Hongarije (nadat het archief van de Esterházy's in bezit was gekomen van de Hongaarse nationale bibliotheek in Boedapest) diepgaand onderzoek naar Haydns muziek, wat in 1949 resulteerde in zowel de oprichting van de Haydn Society in Boston (die voor vele eerste plaatuitvoeringen van muziek van Haydn zorgde, te beginnen met de Harmoniemesse) als een stortvloed van geredigeerde Haydn-partituren en een groot aantal andere publicaties over leven en werk van de grote componist. Zijn boek over Haydns 108 (niet 104!) symfonieën in 1955 vormt nog steeds een schoolvoorbeeld van consciëntieus bronnenonderzoek. Vermeldenswaardig in dit verband zijn zeker ook The Collected Correspondence and London Notebooks of Joseph Haydn (1959); Beethoven: A Documentary Biography (1970); Essays on the Viennese Classical Style: Gluck, Haydn, Mozart, Beethoven (1970); Mozart and the Masons (1983); Handel and His World (1984); 1791: Mozart's Last Year (1988 - tevens in het Nederlands vertaald); Five Centuries of Music in Venice (1991); Mozart and Vienna (1991) en Horns in High C: A Memoir of Musical Discoveries and Adventures (1999). Toen Decca eind jaren zestig begon met de vastlegging van alle Haydn-symfonieën
door de Philharmonia Hungarica onder leiding van Antál Dorati was het
Robbins Landon die het muziekwetenschappelijke fundament onder dit grootse
project legde. Dat gold later evenzeer voor de eveneens door Decca uitgebrachte
complete strijkkwartetten, (door het Aeolian String Quartet), pianosonates
(door John McCabe) en een groot aantal missen, oratoria en opera's. Er is die bijna onoverzienbare afstand tussen de achttiende-eeuwse componist en de vertolkers die meer dan twee eeuwen later zijn muziek moeten reproduceren. De wetenschap (en dat mag in dit geval letterlijk worden genomen) dat de oorspronkelijke handschriften van die componist eerst hun weg vonden naar de kopiisten om dan vervolgens - na vaak talloze wijzigingen en fouten, die op zich dan weer door de componist wel of niet zorgvuldig werden gecorrigeerd - in een officiële eerste druk aan den volke te worden gepresenteerd, heeft het vertrouwen in al dat overgeleverde notenmateriaal bepaald geen goed gedaan. Toen vanaf het begin van de jaren zeventig het muziekwetenschappelijk bronnenonderzoek geleidelijk aan een grote vlucht had genomen, kwam de betrouwbaarheid van veel van dat notenmateriaal stevig onder druk te staan en verschenen er meer en meer publicaties van musicologen van naam die - onder strikte wetenschappelijke bewijsvoering - niet alleen menige mythe doorprikten maar erger nog, de wortel legden aan wat tot dan toe als de correcte, nauwkeurige weergave van de bedoelingen van de componist werd beschouwd. Zo ging de muziek van bijvoorbeeld Beethoven en Schubert heel anders klinken, en vielen niet alleen de muziekliefhebbers van de ene verbazing in de andere. Ook voor de musici was het soms slikken geblazen. Niemand vond het leuk om erop te worden gewezen dat hij of zij het al jarenlang fout deed. Dirigenten, toch al niet zonder een sterk ontwikkeld ego, moesten het roer van hun interpretaties danig omgooien, nadat zij zich de nieuwe kennis in de dagelijkse praktijk eerst eigen hadden moeten maken. Superieur spel
Hoe geweldig Hamelin echter ook is, het zal niet helpen om Haydn qua
publieke belangstelling op hetzelfde niveau als Mozart te brengen; laat
staan Beethoven. Zelfs een Haydn-jaar kan daaraan niets veranderen. Haydns
grootheid als componist blijft toch meer iets voor de echte kenner, die
dus niet alleen vertrouwd is met enige tientallen werken die hun bekendheid
toch vooral te danken hebben aan door anderen bedachte titels. Zoals de
meeste muziekliefhebbers er niet in zullen slagen om zomaar spontaan een
melodie uit een Haydn-kwartet te neuriën. De opnamen in de Londense Henry Wood Hall (een favoriete opnamelocatie), passen qua helderheid en definitie deze muziek als een handschoen. De ontmoeting tussen twee meesters leverde ook in dit opzicht fantastische resultaten op. Producer Andrew Keener is op zijn terrein immers niet minder dan dat: een meester. Het opnemen van de piano (in dit geval een Steinway) is een van de moeilijkste klussen voor iedere opnameleider, al valt dat van deze zeer natuurlijk klinkende registratie niet af te lezen. Hamelin is in ieder geval zo ongeveer halverwege in de richting van een Haydn-cyclus die nu al zijn gelijke niet heeft. index | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||