Haydn: Klavierstücke (compl.)

Arietta met twaalf variaties nr. 1 in Es, Hob XVII/3 - nr. 2 in A, Hob XVII/2 - Variaties (Fantasie) in f, Hob XVII/6 - Vier variaties op 'Gott erhalte' in G, Hob XVII:Anhang - Vijf variaties in D, Hob XVII/7 - Zes variaties in C, Hob XVII/5 - Twaalf menuetten Hob IX/8 - Twaalf menuetten Hob IX/3 - Twaalf menuetten Hob IX/11 - Mars in Es, Hob VIII/1 - Mars in C, Hob VIII/2 - Mars in Es, Hob VIII/3, 3 bis - Twaalf Duitse Dansen Hob IX/12 - Contradans in D, Hob XXXIc/17b - Fantasie in C, Hob XVII/4 - Adagio in f, Hob XVII/9 - Capriccio in G, Hob XVII/1 ('Acht Sauschneider müssen sein') - Sonate in D, Hob XVII/D1 - Sonate voor vier handen in F, Hob XVII/a:1 ('Il maestro e scolare') - Achttien menuetten en Aria Hob IX/20 & Hob XVII/F - 'Die sieben letzten Worte unsereres Erlösers am Kreuze' Hob XX/2.

Arrangementen van een muzikale klok - van symfonieën - van de opera La Vera Constanza Hob XXVIII/8 - van strijkkwartetten - van pianotrio's.

Bart van Oort (fortepiano - naar Walter ca. 1795, gebouwd door Chris Maene, Ruiselede, 2000).

Brilliant Classics (5 cd's).

---

De pianist en muziekpublicist Charles Rosen heeft het in zijn standaardboek The Classical Style (1971) kort en bondig verwoord: Haydn is een componist voor kenners geworden. Haydn-biograaf H.C. Robbins Landon kwam in 1982 tot de conclusie dat de verspreiding van muziek van Haydn het beste gediend was met de grammofoonplaat annex cd. Het is inderdaad onmiskenbaar dat een groot deel van Haydns oeuvre pas dankzij met name de cd in grotere kring bekend is geworden. In dit opzicht verrichtte Decca zo'n dertig jaar geleden baanbrekend werk, met de uitgave van alle symfonieën (Philharmonia Hungarica o.l.v. Antál Dorati) en de strijkkwartetten (Aeolian String Quartet). Voor de pianotrio's geldt eigenlijk hetzelfde, met het Beaux Arts Trio als koploper.

Ik moest daaraan in ieder geval terugdenken toen ik deze vijf nieuwe cd's beluisterde. In dit vele onbekende schuilen ware pareltjes die dankzij het geweldige spel van Bart van Oort en zijn al even geweldige instrument fabuleus tot klinken worden gebracht. Het wemelt van de verrassingen, zowel melodisch, ritmisch als harmonisch. Haydns jongleren met mineur en majeur zijn alleen al een groot feest. Mozart schreef eens over de muziek van Haydn: "Keiner kann alles: schäkern und erschüttern, Lachen erregen und tiefe Rührung, und alles gleich gut als Haydn." Ik zou daaraan nog willen toevoegen: ... "und alles gleich gut als Bart van Oort..."

Een belangrijk winstpunt is het gebruik van de fortepiano, in dit geval een kopie van een Walter-vleugel uit 1795. Van Oort, gepokt en gemazeld in de historiserende uitvoeringspraktijk en het bespelen van oude instrumenten of replica's daarvan, weet meesterlijk om te gaan met de kleurrijke klankeigenschappen van zijn instrument. Hij haalt talloze nuances uit deze partituren die hij dan feilloos 'vertaalt' naar zijn instrument. We horen op deze opname een fabuleus doortekend basregister (kom daar maar eens om bij een 'gewone' vleugel!), kristalheldere middenstemmen en een harpachtige discant. Wie mocht denken dat zo'n fortepiano een petieterige klank voortbrengt moet maar snel deze set aanschaffen! Alleen al die arpeggio's...

De opnamen werden in 2007-08 gemaakt in de Hervormde Kerk in Rhoon. Het is een van de beste registraties van de fortepiano geworden. De kerkakoestiek zorgt weliswaar voor enige uitvergroting, maar die vond ik hier eerder aangenaam dan storend. Het schitterend klinkende instrument van pianobouwer Chris Maene komt in ieder geval feilloos uit de luidsprekers.

Noot: Bart van Oort heeft voor Brilliant Classics ook alle pianosonates van Haydn opgenomen.