CD-recensie

 

© Aart van der Wal, mei 2019

Girolamo Frescobaldi - Toccate e partite d'intavolatura di cimbalo, libro primo, 1615/1637

Frescobaldi: Toccata's partita's

Christophe Rousset (klavecimbel)
Aparté AP202 • 79' •
Opname: 10 november 2018, Hôtel de l'Industrie, Parijs

   

Niet voor niets bewerkte de Italiaanse dirigent en componist Bruno Maderna (1920-1973) een aantal werken van Girolamo Frescobaldi (1583-1643): het had alles te maken met Maderna's grote bewondering voor het werk van zijn landgenoot. Zoals hij ook van fragmenten uit Orfeo van Claudio Monteverdi 1567-1643) een boeiende orkestrale pastiche wist te maken.

In een recensie bestempelde collega Siebe Riedstra Frescobaldi als 'de Franz Liszt van de zeventiende eeuw', een klaviervirtuoos waarmee niemand zich toen kon meten en voor wiens muziek Johann Sebastian Bach grote bewondering koesterde. Dat valt op te maken uit diens minutieus kopiëren van partituren van Frescobaldi. Hoe virtuoos, oorspronkelijk, avontuurlijk en vermetel die muziek is blijkt ook op deze nieuwe opname van de 'Toccate e partite d'intavolatura di cimbalo, libro primo, 1615' (in 1637 nog verder uitgebreid). Het merendeel van deze toccata's en partita's is in technisch opzicht misschien niet het moeilijkste in Frescobaldi's oeuvre, maar ze vragen van de klavecinist wel groot structureel inzicht in de melodische en harmonische behandeling van de thematiek. Dat geldt gelukkig in mindere mate voor de luisteraar, maar als de klavecinist op zijn taak is berekend wordt het doorgronden van deze muziek (zonder partituur welteverstaan) vanuit het perspectief van de toehoorder wel aanzienlijk gemakkelijker. Waar ik nog aan toevoeg dat vrijwel niemand echt veel zin zal hebben in het ondergaan van een eindeloze notenbrij die altijd onderweg is en geen doel lijkt te kennen. Het brengt het besef nabij dat goede muziek mede bestaat bij de gratie van haar structuur. Vorm en inhoud, het kan niet los van elkaar worden gezien. Zelfs de cesuur en de ornamentatie maken daarvan deel uit. Dat geldt niet minder voor de door de eeuwen heen zo geliefde fantasie, de 'vrije' vorm. Frescobaldi's, toccata's, partita's, balletti, ricercares en fantasieën (jawel!) zijn zo geconstrueerd dat de structuur ervan zich zelfs in het hoofd van de luisteraar kan vastzetten zonder dat hij zich daarvan altijd bewust is. Het is slechts een van de vele sterke staaltjes van inventiviteit die Frescobaldi's maar bijvoorbeeld ook Domenico Scarlatti's instrumentale muziek kenmerkt.

Christophe Rousset (de man achter Les Talens Lyriques) behoort tot de beste musici van zijn generatie die onder meer over een sterk ontwikkeld gevoel voor horizontale en verticale structuur beschikt. Daar komt nog bij het dat klavecimbel dat hij bespeelt een schitterend klankpalet ontvouwt. Menigeen zou wel eens van mening kunnen zijn dat de moderne vleugel er niet tegenop kan... Het anoniem gebleven instrument (op middentoonstemming) dateert uit het einde van de zestiende eeuw en is door Rinaldo de Bertonis in 1736 onder handen genomen.
Volgens het boekje is het recital in een dag, op 10 november 2018, opgenomen, wat zou wijzen op een live-opname. Echter, van de aanwezigheid van publiek is geen spoor te merken.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links