CD-recensie
© Aart van der Wal, september 2021
Chopin: 24 Préludes op. 28 - Prélude in cis, op. 45 - Prélude in As, op. post. - Polonaise-Fantaisie in As, op. 61 - Fantaisie-Impromptu in cis, op. 66 Aimi Kobayashi (piano) |
De binnen enige dagen 26 jaar wordende Japanse pianiste Aimi Kobayashi (1995, Ube) kwam ik al eerder tegen, al is het alweer zes jaar geleden, tijdens het fameuze Internationale Chopin Pianoconcours in Warschau, waar zij tot de finalisten behoorde. Ik vond haar spel toen al verbluffend goed: niet, zoals zoveel Aziaten, als een opgezegd lesje of met een min of meer schuin oog naar (veel beroemder) voorgangers, maar met een echt eigen artistiek profiel. Wat uiteraard ook de jury moet zijn opgevallen (anders had ze de finale niet eens bereikt).Nog verder terug was haar optreden met het Orkest van de Achttiende Eeuw onder Frans Brüggen, maar dat heb ik helaas gemist. Wat ook geldt voor haar eerdere opname onder de paraplu van Warner Classics: een Chopin/Liszt-recital (2018) en – in het kader van het reeds genoemde Chopin Concours - in 2016 een uitgave van het Narodowy Fredery Chopina Instituut in Warschau in samenwerking met Polski Radio, Chopins Tweede pianosonate, een aantal mazurka's en het Scherzo op. 20. Beide albums kunt u op o.a. Spotify vinden. Fact of life: niet alles kan door ons worden gerecenseerd.
Van de op Mallorca gecomponeerde 24 préludes (ze vormden bij Bach nog de introductie tot de fuga) maar Chopin maakte geheel op zichzelf staande miniaturen, waarin de hoofdrol is weggelegd voor uitersten van dichterlijke expressie. Alleen al daarom is een vergelijking met de préludes uit Bachs WTK misplaatst, zij het dat ze wel op vergelijkbare wijze alle majeur- en mineur-toonladders tot uitgangspunt hebben. Een feit is tevens dat Chopin op zijn reis naar Mallorca Bachs partituur in zijn bagage meedroeg. Maar daarmee houdt verder iedere vergelijking op.
Het stemmingsrijke discours dat Chopin voor de toehoorder heeft uitgelegd laat zich niet zo gemakkelijk onder woorden brengen, maar dat het werk ook diep inkervende schaduwzijden heeft zal niemand eigenlijk kunnen ontgaan. Er is dat bekende verhaal van George Sand waarin gewag wordt gemaakt van Chopins ‘morbide angsten' die hem in dat oude klooster teisterden, wat weliswaar in deze préludes niet verbatim is terug te horen, maar waaruit wel de grillig weerbarstige, melancholische, soms zelfs wanhopige klanken oprijzen tussen het euforische en poëtische. Dit is Chopin en het is er dus allemaal: de groots opgezette virtuositeit, de fascinerende contrasten, de ondefinieerbare maar net zo onmiskenbare stemmingswisselingen, variërend van uitbundigheid tot intimiteit. Wie dit als salonmuziek kenmerkt mist meer dan alleen de pointe.
Muziek met zoveel verschillende gezichten vraagt, nee eist een interpreet die naast volmaakte precisie (het begint in ons tijdsgewricht sowieso al bij een feilloze techniek: voor een Alfred Cortot zou zeker geen waardige plaats meer worden ingeruimd ) aan al die evocatieve aspecten de juiste of althans overtuigende invulling weet te geven.
Techniek die volmaakt samenhangt met interpretatie, dat is wat Kobayashi op dit album demonstreert. Haar benadering mag daarom best tijdloos worden genoemd, wat naar mijn indruk zeker verband houdt met haar feilloze intuïtie die voor epigonisme geen plek heeft. Dat zou trouwens ook niet kunnen: intuïtie is iets volkomen eigens, wat niet navolgbaar is. Frasering, dynamiek, ritmiek, stemvoering, harmoniek, tempo, rubato, accelerando, ze staan alle in het teken van haar sublieme, vloeiende sfeertekeningen in alle 24 préludes. Daardoor imponeert haar spel net zo als dat van bijvoorbeeld een coryfee op dit gebied: Martha Argerich (die het – gelukkig! – anders doet, evenals Maurizio Pollini in diens fabuleuze eerste opname voor Deutsche Grammophon). Dit is al met al bepaald geen magere oogst, die door de indrukwekkend sonore en transparante opname nog eens klip en klaar wordt onderstreept. Aan het programma zijn nog - eveneens superieur vertolkt - toegevoegd de préludes op. 45 en op. post., alsmede de (maar liefst zo'n 14 minuten in beslag nemende) Polonaise-Fantaisie op. 61 en de (overbekende) Fantaisie-Impromptu op. 66.
Tot slot: Warner zou - zoals zoveel labels - iets moeten doen aan die belachelijk lange catalogusnummers...