CD-recensie

 

© Aart van der Wal, december 2009

 

 

Chopin: Walsen (compl.)

Ingrid Fliter (piano)

EMI Classics 6 98351 2 4 • 68' •

 

 

 

 

 


Wie schreef de mooiste walsen met expressieve diepgang? Chopin (1810-1849). Fryderyk, want hij was tenslotte een Pool, al leefde hij een groot deel van zijn leven in Parijs (Frédéric dus). Hij raakte tijdens een bezoek aan Wenen niet erg onder de indruk van de aldaar heersende 'walscultuur', met de familie Strauss en Joseph Lanner voorop, maar dat lag anders met Carl Maria von Webers Aufforderung zum Tanz, een stuk dat niet alleen op hem indruk maakte, maar na publicatie in 1819 aan een ware zegetocht door het muzikale Europa begon.

We doen Chopin hopeloos tekort als we zijn kostelijke miniaturen, die ware kleinoden, maar blijven rubriceren onder de categorie 'salonmuziek'. Welaan, ze mogen dan vooral voor de mondaine, zo niet decadente Parijse salons zijn geschreven, maar vormen desondanks stuk voor stuk de neerslag van Chopins eigen zielenroerselen, zoals we dat ook kennen van onder andere de mazurka's, polonaises en de ecossaises. Chopins verbeeldingskracht stijgt ver uit boven het oppervlakkige plezier en de glamour, de laatste modesnufjes en de met parelmoer afgezette poederdozen die de Parijse notabelen door de gapende leegte van alledag sleepten. Zelfs in die zo elementaire dansvorm kon hij zijn gevoelens van heimwee, melancholie en ontheemding de vrije, zij het wel muzikaal gestructureerde loop laten. Ze vormen het zoveelste bewijs van Chopins onbetwiste grootheid in het domein van de kleine vorm. Iedere wals biedt eigenlijk een wereld op zich en wordt gekenmerkt door zoveel gradaties en subtiliteit dat men echt van zeer goede huize moet komen om deze stukken optimaal tot hun recht te laten komen. Er zijn heel wat pianisten geweest die zich met deze bepaald niet gemakkelijke materie hebben bezig gehouden, maar er komen bij mij twee namen in gedachten die - althans wat de walsen betreft - de gouden standaard hebben gezet: Alfred Cortot (zijn opnamen uit de jaren dertig en veertig van de walsen op. 34, 42, 64, 69 en 70 zijn en blijven onvergetelijk) en Dinu Lipatti (die eind jaren veertig 14 walsen opnam - klik hier voor de recensie).

EMI Classics zal zich in die jaren, maar ook daarna, gelukkig hebben geprezen dat zij zulke formidabele pianisten in hun 'stal' hadden, een traditie die wordt voortgezet met Ingrid Fliter (Buenos Aires 1973) en inmiddels ook met Alexandre Tharaud. Fliter is naar mijn smaak een net zo formidabele pianiste, al doet ze het (gelukkig!) anders dan haar twee beroemde voorgangers. Zij gelooft heilig in deze muziek. Dat straalt haar glanzende, door haar sterke muzikale persoonlijkheid geëtaleerde spel tenminste met volle overtuigingskrachtl uit. Deze vertolking gaat echt onder de huid en is sterker dan die van bijvoorbeeld Vladimir Ashkenazy (Decca) en Arthur Rubinstein (RCA).

Het is misschien wel het grootste nadeel van deze muziek dat zij overbekend is geworden, tot de categorie Music for the millions behoort en daardoor juist haar poëtische fascinatie deels heeft verloren. Maar dan is er gelukkig Fliter, die nieuwe maatstaven heeft aangelegd en ons een nieuwe kijk op deze o zo vertrouwde stukken gunt. Dat doet zij niet met behulp van kunstgrepen en ongepaste maniertjes, maar met de aandacht gericht op de finesses in frasering, dynamiek en - heel belangrijk! - op dat prachtig geschakeerde en zo natuurlijke rubato dat door alle walsen heen net dat extra licht geeft. Wat een grootse allure heeft dit opwindende spel!

Fliter biedt ons naast de walsen op. 18, 34, 64, 69 en 70, de vier walsen zonder opusnummer (in As, E, e en Es), alsmede de drie postuum uitgegeven walsen (in Es, a en fis), twintig in totaal.

Gevoegd bij de in mei van dit jaar in Potton Hall in Suffolk gemaakte, ronduit schitterende opname zijn deze Chopin-vertolkingen natuurlijk niet alleen een 'must' voor de ware Chopin-liefhebber, maar voor iedereen die houdt van prachtige muziek die subliem wordt uitgevoerd.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links