Buxtehude - Opera Omnia XVII

Vocale werken - deel 7

An filius non est Dei BuxWV 6 - All solch dein Güt' wir preisen BuxWV 3 - Schwinget euch himmelan BuxWV 96 - Laudate, pueri, Dominum BuxWV 69 - Mit Fried und Freud (Klag-Lied) BuxWV 76 - O wie selig sind BuxWV 90 - Der Frieden-Fürst, Herr Jesu Christ BuxWV 21 - Fürwahr, er trug unsere Krankheit BuxWV 31 - Herzlich tut mir verlangen BuxWV 42 - Nimm von uns, Herr BuxWV 78 - Quemadmodum desiderat cervus BuxWV 92 - Ich halte es dafür BuxWV 48 - Ich sprache in meinem Herzen BuxWV 49 - Jesu, meine Freuden Meister BuxWV 61 - Wär Gott nicht mit uns diese Zeit BuxWV 102 - Dein edles Herz, der Liebe Thron BuxWV 14 - Wenn, ich, Herr Jesu, habe dich BuxWV 107 - Domine salvum fac regem et exaudi nos BuxWV 18

 

Amaryllis Dieltiens, Gerlinde Sämann en Dorothee Wohlgemüth (sopraan), Maarten Engeltjes (altus), Tilman Lichdi (tenor), Klaus Mertens (bas). Amsterdam Baroque Orchestra & Choir o.l.v. Ton Koopman (orgel)

Challenge Classics CC72256• 756' + 71' • (2 cd's)

Opname: juni 2012, Waalse Kerk, Amsterdam

www.challenge.nl

---

Ik heb er geen idee van hoe het financieel 'achter de schermen' is geregeld (het gaat me trouwens niets aan), maar wel duiken er twee sponsors op die ongetwijfeld een aanzienlijk bedrag in dit gigantische Buxtehude-project hebben gestoken: de Zwitserse Sandoz Family Foundation (u weet wel, van het Zwitserse Sandoz) en de Possehl-Stiftung in Lübeck (waar Buxtehude eens als organist was verbonden aan de Marienkirche). Het had wat mij betreft net zo goed de Postcodeloterij mogen zijn, maar laten we ons toch vooral zéér gelukkig prijzen dat er ondanks de alom om zich heen grijpende bezuinigingen (we klagen hierover steen en been, maar onze oosterburen kunnen er ook wat van!) toch nog stichtingen en organisaties te vinden zijn die bereid zijn in dergelijke projecten te investeren. Met de aantekening dat er zowel een buitengewoon belangrijk muzikaal als historisch belang aan is verbonden dat qua omvang het Bach-project nog beduidend overtreft. Waarbij nog moet worden bedacht dat veel van het materiaal pijnlijk nauwkeurig moest worden gereconstrueerd en voor uitvoering gereed gemaakt. Wat voor de op deze twee cd’s ingespeelde werken als voor de vocale muziek van Buxtehude in het algemeen geldt is dat de partituren van de meeste ervan zich oorspronkelijk in de verzameling van Buxtehudes beste vriend Gustav Düben (1628-1690) bevonden, de Zweedse ‘kapelmeester des konings’ en organist aan de Duitse kerk in Stockholm. Die partituren werden tussen 1680 en 1687 gekopieerd, zodat Buxtehudes alsnog bewaard gebleven vocale muziek in de regel uit de periode 1670-1690 stamt, en daarmee uit de eerste twee decennia van Buxtehudes verbondenheid aan de St. Marien in Lübeck, waar hij in 1668 tot ‘ Titularorganist’ was benoemd. Het is ronduit tragisch dat van Buxtehudes laatste twintig levensjaren zo goed als geen vocale muziek bewaard is gebleven, terwijl we wel zeker weten dat hij in die tijd nog volop componeerde. Iets soortgelijks deed zich voor met de ontbrekende laatste jaargangen van Bachs cantates in Leipzig. Maar we hoeven evenmin bij de pakken neer te zitten in het besef dat het glas uiteindelijk meer dan halfvol is.

In het cd-boekje neemt leidsman Ton Koopman alvast een voorschot op het komende feestje: nog drie afleveringen en dan is het Buxtehude-project afgerond. Alle vocale en instrumentale werken van Buxtehude, voor zover overgeleverd, zullen dan op cd beschikbaar zijn, een rijk bezit voor jaren dat steeds opnieuw zal uitnodigen tot muzikale studie en evenzo muzikaal genot. Klinkt er een zucht van verlichting? Integendeel, eerder een weemoedige terugblik en dat het straks echt afgelopen is.
De zoals altijd bescheiden Koopman stelt zich de vraag of en zo in hoeverre de uitvoeringen en opnamen hebben bijgedragen tot (aanzienlijk) meer kennis op het gebied van de uitvoeringspraktijk. We krijgen het antwoord er echter gelijk bij: Koopman werkt aan een boek dat op basis van de nieuwste inzichten, ervaringen en diepgaand bronnenonderzoek daarop gedetailleerd ingaat. Dat daarbij een aanzienlijke portie creativiteit onmisbaar is geweest, laat zich raden: niet iedere syllabe van deze ‘Stylus Phantasticus’ is gedocumenteerd en dat heeft consequenties voor het gehele traject van overdenking tot uitvoering (en opname!). In de tussentijd mag u genieten van deze nieuwste aflevering die weer excelleert in instrumentale en vocale pracht op basis van samenhang, balans, dictie, frasering, ritmische onderbouw en dit alles nog overstijgend het grootse, fantastische panorama dat wordt ontvouwd dankzij een fenomenaal inzicht in wat er was en wat er moest komen. Om Koopman letterlijk te citeren: is er iets mooiers dan het Klaaglied (BuxWV 76) in zijn oorspronkelijke toonhoogte te horen? Ik zeg het hem na, maar wat mij betreft mag dit tot dusver voor de gehele serie gelden!