CD-recensie
© Aart van der Wal, januari 2018
Brahms: Altvioolsonate in f, op. 120 nr. 1 - in Es, op. 120 nr. 2 Herzogenberg: Drie legendes op. 62 Ashan Pillaí (altviool), Juan Carlos Cornelles (piano) |
Het was Brahms zelf die de beide klarinetsonates op. 120 omwerkte voor altviool. Het hoeft natuurlijk geen betoog dat hij dat voortreffelijk heeft gedaan. Er is geen enkele twijfel mogelijk: werkelijk iedere noot is doortrokken van Brahms' grote liefde voor dit donker getimbreerde instrument. Natuurlijk, het is de klarinet die het bijna smeltende pathos als geen ander voor het voetlicht kan brengen (daarom ook schreef Brahms ze specifiek voor dit instrument!), maar die altvioolversie komt daar toch dicht bij in de buurt. Het heeft twee (extra!) kamermuziekwerken opgeleverd die zonder voorbehoud thuishoren in de hoogst denkbare categorie. Ook in deze fraaie uitvoering wordt dat in alle opzichten duidelijk, peinzend en intiem, sommige passages misschien wat minder uitbundig explosief dan we gewend zijn, met die bijna onmerkbare rubati die deze stukken hun afwisselend lyrische en dramatische cachet geven. Bovendien koos zowel Pillaí als Cornelles voor fraaie dynamische schakeringen en de daarbij horende spanningsbogen. Beide Spaanse musici kregen al eerder lovende recensies op deze site.
Deze cd krijgt nog extra waarde door de weinig gespeelde en opgenomen Drie legendes, door de Oostenrijke componist Heinrich von Herzogenberg in 1888 gecomponeerd. Qua tijdsbeeld passen ze uitstekend bij de in 1894 geschreven Brahms-sonates. Bovendien droeg Herzogenberg ze op aan niemand minder dan Joseph Joachim, de grote violist waaraan ook Brahms (en daarmee ook wij!) veel te danken heeft gehad (en in zekere zin ook omgekeerd: het was Joachim die Brahms graag op de lessenaars zette). Idiomatisch zijn er duidelijk raakvlakken aan te wijzen tussen de beide componisten, waarbij Brahms voor Herzogenberg duidelijk als belangrijk voorbeeld heeft gediend. Maar er is ook nog een zij het in dit geval buitenmuzikale reden:
de pianiste, componiste en zangeres Elisabeth von Herzogenberg geboren Von Stockhausen was een van de vrouwen waarmee Brahms uiteindelijk niet trouwde (Elisabeth trad in het huwelijk met haar Heinrich), maar wel bleven ze met elkaar in contact staan. Daarvan getuigt een uitgebreide briefwisseling tussen hen beiden.
Pillaí en Cornelles tonen zich ook van deze Drie legendes uitstekende pleitbezorgers. Fraai ook hoe de van huis uit grote sonoriteit van de altviool goed gedoseerd uit de luidsprekers komt en het meerstemmige beeld daardoor nergens wordt verstoord.