CD-recensie

 

© Aart van der Wal, maart 2010

 

 
 

Brahms: Pianotrio nr. 1 in b, op. 8 - nr. 2 in C, op. 87 - nr. 3 in c, op. 101.

Nicholas Angelich (piano), Renaud Capuçon (viool), Gautier Capuçon (cello).

Virgin Classics 545653 2 • 68' + 23' • (2 cd's)

 

 

Brahms: Pianokwartet nr. 1 in g, op. 25 - nr. 2 in A, op. 26 - nr. 3 in c, op. 60.

Nicholas Angelich (piano), Renaud Capuçon (viool), Gérard Caussé (altviool), Gautier Capuçon (cello).

Virgin Classics 519310 2 • 76' + 52 ' • (2 cd's)

 

 


Wat perfecte samenwerking, met de muzikale neuzen in dezelfde richting al niet vermag! Hoe vaak moeten we in deze alleen al technisch zo moeilijke stukken vol passie en melancholie door het rammelende binnenwerk heen iets van de ware schoonheid zien te ontwaren wat dit drietal respectievelijk viertal klaarblijkelijk zo moeiteloos naar de oppervlakte brengt? Zowel in de drie pianotrio's als in de drie pianokwartetten draait het bij dit fenomenaal spelende ensemble voortdurend om de fijnmazige textuur van de boven-, tussen- en onderstemmen, onverschillig of die te vinden is in de brede streken vol hartstocht van de strijkers, de heerlijk meedeinende pianobas of de liefdevolle expressie van een enkele eenzame stem die zich heeft losgemaakt uit de tutti. Nicholas Angelich is de primus inter pares die zich als een kameleon naar de partituur voegt. Dan weer is hij de alleenheerser die maat en tempo aangeeft, speelt hij zijn pianoconcert in miniatuur, of hij voegt zich al even gemakkelijk naar zijn ondergeschikte rol als de strijkers de hoofdrol opeisen. Hij galoppeert, gaat er spoorslags vandoor, of hij laat het gewoon rijpen, tot zijn frase in volle glorie bij Renaud, Gautier en Caussé opdoemt en door hen wordt uitgewerkt. Het is een betoverende wisselwerking met een bezieling die tot ademloos luisteren noodt. Zo mooi gedifferentieerd en zo coherent als in een adem.

Als warmte in de muziek een extra dimensie oplevert, dan is het hier wel, in deze muziek. Want deze stukken van Brahms zijn volgens mij een mooie weerspiegeling van Brahms' karakter: prikkelend, pittig en analytisch, niet voor een kleintje vervaard, zelfbewust en niet gemakkelijk. Misschien is het ook wel zo dat het toch in de kamermuziek en de solowerken is waarin de componist zijn technische troeven volkomen kan uitspelen. Zo zijn zijn symfonieën 'gemakkelijker' dan zijn sonates, trio's en kwartetten. Een beeld dat we trouwens terugvinden bij bijvoorbeeld Haydn, Mozart, Beethoven en Schubert. Orkestwerken, symfonieën, concerten, ze zijn geschreven voor een grote bezetting, in die tijd pakweg zo'n vijftig man. Er moest met de beperkingen van zo'n groot ensemble en van de technische mogelijkheden van het instrumentarium rekening worden gehouden. Voor een trio of een kwartet gold dat allemaal niet. De componist kon als het ware ongehinderd de vrije baan op, hij kon componeren zoals hij wilde zonder zich af te hoeven afvragen 'kan dat wel'? Alleen al dat stumperige mechaniek van hoorns en trompetten tot ruim in de eerste helft van de negentiende eeuw Daarmee rekening te moeten houden!

Maar dat kennen de musici natuurlijk zelf ook: het enorme verschil tussen deel uitmaken van het grote collectief, van het symfonieorkest, of met zijn drieën of vieren het hele rijk voor zich alleen hebben in de kamermuziek. Dat is het ook wat veel orkestmusici ook naar de kamermuziek trekt. Niet zozeer de behoefte om te schnabbelen maar om de krachten te beproeven in duo's, trio's, kwartetten en kwintetten. Met slechts enige collega's muziek te maken, sterk op elkaar aangewezen te zijn, het is en blijft heel bijzonder. Of in een klein ensemble niet groter dan hoogstens de omvang van een klein kamerorkest.

De pianokwartetten werden een paar dagen vóór Kerstmis 2007 opgenomen in het Stelio Molo auditororuim in Lugano, de pianotrio's eveneens rond Kerstmis, maar al in 2003, in de muziekzaal van La Cité des Arts in Chambéry. De opnamekwaliteit is voortreffelijk. Aimez-vous Brahms? Déze Brahms in ieder geval!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links