CD-recensie

 

© Aart van der Wal, juli 2018

 

Beethoven: Complete Piano Trios Vol. 2

Beethoven: Pianotrio nr. 2 in G, op. 1 nr. 2 - Symfonie nr. 2 in D, op. 36 (bewerking voor pianotrio) - Allegretto in Es, Hess 48

Van Baerle Trio: Hannes Minnaar (piano), Maria Milstein (viool), Gideon den Herder (cello)
Challenge Classics CC72778• 73' • (sacd)
Opname: juli 2017, MCO Studio 1, Hilversum

   

Dit vervolg is net zo goed als zijn voorganger. Herhaling van zetten dus? Nee, gelukkig niet, al zijn het wel dezelfde 'schaakstukken' (het formidabele Van Baerle Trio) op het zelfde 'schaakbord' (MCO 1 studio). Hoe goed zijn de leden van dit trio op elkaar ingespeeld! Mocht iemand nog gedachten hebben over een gelegenheidsensemble: vergeet het maar, want daarvan is geen enkele sprake. Het verloopt allemaal zo vloeiend en het is technisch zo schitterend afgewerkt dat de conclusie niet anders kan zijn dan dat hier een topensemble aan het werk is dat zich internationaal met de beste op dit gebied kan meten. Zeker iets om trots op te zijn (waar we, als het onze eigen musici betreft, soms duidelijk moeite mee blijken te hebben). Als er al een maaiveld is, steekt dit drietal er met gemak boven uit. Ik schreef het al in de vorige recensie (van de pianotrio's nr. 1, 3 en 4): [...] het beste van het beste. Als het op dit hoge niveau zo doorgaat is er sprake van een project dat alleen met het begrip 'topproductie' kan worden gedefinieerd [...]. Dit tweede deel bevestigt dat het hoge niveau onverkort en het wordt net zo geïnspireerd voortgezet als op de voorgaande uitgave.

Hoewel de pianotrio's niet in chronologische volgorde worden vastgelegd, lijkt het ensemble wel te hebben gekozen voor de chronologie overeenkomstig de ontstaansperiode van deze muziek: op. 1 nr. 2 maakt deel uit van de drie pianotrio's uit 1793/94, terwijl de bewerking voor pianotrio van de Tweede symfonie uit 1802/03 dateert. Het Allegretto werd eveneens in de vroege jaren negentig gecomponeerd en was daarmee Beethovens eerste (bekende) poging in het domein van het pianotrio. Het ontstond nog in Bonn (eerst in 1792 nam Beethoven definitief zijn intrek in Wenen) en werd pas vrij laat door musicologen ontdekt, in de jaren vijftig van de vorige eeuw, toen het - overigens niet geheel compleet - werd aangetroffen tussen een aantal schetsen en nog een ander incompleet triodeel. In het cd-boekje wordt de veronderstelling geopperd dat het Allegretto en dat triodeel samen ooit bedoeld waren als aanloop tot een eerste pianotrio en dat de componist dit plan halverwege heeft laten varen. Het klinkt logisch en het is zeker een interessante theorie, maar het kan niet verhelen dat dit Allegretto niet veel meer is dan een nogal pretentieloos, zij het wel humorvol stuk. Het haalt het niveau van het gepubliceerde opus 1 zeker nog niet. Toch aardig om het erbij te hebben, want het biedt wel een aanvullend beeld op de 'Bonner Beethoven'.

Dat van Beethovens Tweede symfonie (een subliem werk, hoe vaak er ook naar wordt geluisterd en zowel qua opzet als uitwerking echt niet minder origineel dan de Eroica) een versie voor pianotrio bestaat is zo vreemd niet. Dat is op deze site al meerdere malen uitgelegd. Het uitvoeren en dus bijwonen van een symfonie was toen een zeldzaamheid en slechts voorbehouden aan een zeer beperkte schare liefhebbers, doorgaans van goede komaf en in goede doen. Ieder ander was uitsluitend aangewezen op piano-uitreksels of, zoals in dit geval, een kamermuzikale versie, die dan in besloten kring werd gespeeld. Voor de componist legde zo'n bewerking geen windeieren: dankzij de verdere verspreiding van de partituur (er was in die tijd zeker vraag naar) bracht dit hem het voordeel van extra inkomsten.
Deze bewerking voor pianotrio stamt waarschijnlijk niet van Beethoven zelf, maar van Ferdinand Ries, zij het wel onder het toeziend oog van de componist zelf, die hier en daar nog veranderingen heeft aangebracht.
Natuurlijk is het best aardig om van dit soort bewerkingen kennis te nemen (het Nederlandse Van Swieten Trio heeft er veel succes mee geboekt: u vindt besprekingen ervan elders op onze site), maar anno nu is er uiteraard veel minder behoefte meer aan. Wat echter wel staat als een huis zijn de eminente vertolkingen door het Van Baerle Trio en wederom de door Bert van der Wolf gemaakte, uitstekende opname, die overigens ook in 'gewoon' stereo niet te versmaden is. Nu op naar deel 3!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links