CD-recensie
© Aart van der Wal, januari 2018
The Beethoven Project Beethoven: Pianoconcert nr. 1 in C, op. 15 - nr. 2 in Bes, op. 19 - nr. 3 in c, op. 37 - nr. 4 in G, op. 58 - nr. 5 in Es, op.73 Beethoven: Ouvertures Coriolan op. 62 - Leonore nr. 1 op. 138 - Fidelio op. 72 - Egmont op. 84 Oliver Schnyder (piano, Bechstein E, 1921), Luzerner Sinfonieorchester o.l.v. James Gaffigan |  |
Natuurlijk is het een legitieme vraag: zitten we echt te wachten op de zoveelste uitvoering van Beethovens vijf pianoconcerten in de traditionele stijl, aangevuld met viertal ouvertures? Ik denk het niet. Dat in de Zwitserse media enthousiast over dit 'Beethoven Project' is bericht schrijf ik eerder toe aan een gezonde vorm van chauvinisme, want er is op dit gebied al zoveel voorhanden dat het al meerdere decennia geleden is uitgemond in een heus mer à boire. Het zou misschien anders zijn geweest als Oliver Schnyder (1973, Brugg, Zwitserland) zelf de cadensen zou hebben geschreven, maar ook in dit opzicht houdt hij zich keurig aan wat we ook dienaangaande al lang weten. De opname is prima, maar niet spectaculair en dus al evenmin een goede reden om deze set aan te schaffen. Blijft over het orkest, het symfonieorkest uit Luzern, onder leiding van James Gaffigan (1979, New York). Hun uitstekende reputatie kennen we reeds (we hebben meerdere opnamen van deze combinatie besproken), maar ik zie daarin evenmin reden om 'The Beethoven Project' onverwijld aan te schaffen. Tenzij u de vijf pianoconcerten nog niet in uw kast hebt staan, natuurlijk. Maar dan nog onderscheidt deze uitgave zich niet dusdanig door die hoorn des overvloeds. Op het doosje staat 'The Complete Piano Concertos - Overtures', maar dat is bedrieglijk: van een complete set ouvertures is geen enkele sprake. Een logische keus is bovendien evenmin gemaakt: die lijkt eerder willekeurig te zijn. Gaffigan en zijn orkest weten met deze vier ouvertures overigens uitstekend raad.
Tot slot nog iets over de opname. Zeker de grotere platenmaatschappijen investeren tegenwoordig niet meer in eigen opnameteams. Zo maakte Sony voor dit project gebruik van de freelance producer Martin Sauer, die we onder meer kennen van zijn vele opnamen voor Harmonia Mundi. En ook de editing-studio mag als zeer bekend worden verondersteld: die van Teldex in Berlijn. Aardig is wel dat er meerdere live-uitvoeringen in kamermuziekbezetting aan deze opnamen vooraf zijn gegaan, wat begon in oktober 2016 in het Pilatus Kulm hotel op de Pilatus-berg bij Luzern. Echter, dat alleen maakt de vertolking van deze pianoconcerten met symfonieorkest nog niet (extra) bijzonder. Sterker nog, het zal de potentiële cd-koper waarschijnlijk worst zijn.
Kort en goed: het blijft toch een bijzonder fenomeen dat we sinds de schitterende, van pure frisheid vervulde uitvoeringen en de strikt heldere stereo-opnamen van Beethovens vijf pianoconcerten op Deutsche Grammophon door de pianist Wilhelm Kempff (of die door Leon Fleisher met de Clevelanders onder George Szell op CBS/Sony) - met bovendien ook nog diens buitengewoon spirituele eigen cadensen die werkelijk een lust voor het oor zijn! - en de op het spreekwoordelijke puntje van de stoel musicerende Berliner Philharmoniker onder Ferdinand Leitner (we schrijven begin jaren zestig, toen nog uitsluitend verkrijgbaar op vinyl maar gelukkig nu zowel op cd als op Spotify e.d.!), de ene na de andere opname hebben zien verschijnen en dat toch steeds blijkt dat er weinig echt nieuws onder de zon wordt geboden. Of het zouden de 'Urtexte' moeten zijn die gestoeld zijn op het meest actuele Beethoven-onderzoek. Maar dan nog gaat het om details die zonder partituur nauwelijks opvallen. Zoals het vrijwel niemand zal opvallen dat Schnyder een Bechstein model E uit 1921 (gestemd op A=443, dat weer wel) bespeelt, waarop - volgens de overlevering (en daar zit de muziekgeschiedenis vol mee) - Artur Schnabel nog gespeeld zou hebben. Wie op zoek is naar echt avontuur op hedendaagse leest geschoeid kan eigenlijk niet beter terecht dan bij de combinatie Hannes Minaar/Jan Willem de Vriend op Challenge Classics (elders op deze site besproken). Aan de ouverture 'Egmont' werd het verkeerde opusnummer gehangen: dat is 84 en niet 83 (dat zijn 'Drei Gesänge'), maar daar horen we gelukkig niets van...