CD-recensie

 

© Aart van der Wal, juli 2010

 

 

Bach: Mis in b, BWV 232 (Hohe Messe).

Dorothee Mields (sopraan I), Johannette Zomer (sopraan II), Patrick van Goethem (altus), Jan Kobow (tenor), Peter Kooij (bas), Cappella Amsterdam, Orkest van de Achttiende Eeuw o.l.v. Frans Brüggen.

Glossa GCD 921112 • 55' + 52' • (2 cd's)

Live-opname, Lutoslawski Radiostudio, Warschau, Polen, maart 2009


Wie Frans Brüggen (hij hoopt op 30 oktober a.s. 76 te worden) ziet dirigeren beseft dat zijn intense muzikaliteit inmiddels gepaard gaat met een zorgelijke kwetsbaarheid die ook het orkest niet onberoerd laat. Artistiek directeur Sieuwert Verster (tevens de producer van deze opname) zei het eens luid en duidelijk: zonder Frans géén Orkest van de Achttiende Eeuw. Zover is het gelukkig nog niet. Deze opname bewijst het opnieuw: Frans Brüggen is alive and kicking.

Deze nieuwe uitgave is een in Warschau gemaakte live-registratie van een concert dat werd gegeven in het kader van de Europese tournee van het orkest, Cappella Amsterdam en de vijf solisten. 'Gewapend' met de Hohe Messe trokken ze gebroederlijk, danwel gezusterlijk door Europa. Wie de 'oude' Philips-opname uit 1989 erbij neemt zal mogelijk worden verrast door Brüggens rotsvaste visie op de Hohe Messe. Wel valt op dat met het klimmen der jaren Brüggen de meer beschouwende aspecten van het werk (Et incarnatus est; Crucifixus etiam pro nobis, sub Pontio Pilato, passus et sepultus est; Confiteor, et expecto resurrectionem mortuorum) een diepere kleuring meegeeft en in zijn vaak grootse klankschilderingen misschien heeft gedacht aan die zo bijzondere uitspraak van Frederik van Eeden, dat wijsheid een zuivere structuur van de ziel is. Brüggen legde zijn ziel en zaligheid hoorbaar in Bachs kerkelijke magnum opus. Iedere maat, iedere ademtocht getuigt ervan. Daar waar distantie moet heersen, heerst die ook en wie zoekt naar diepmenselijke betrokkenheid hoeft geen zoektocht te ondernemen. Dat Brüggen ver weg is gebleven van de geur van wierook en gekunstelde mystiek laat zich raden. Het geheel ademt een heel bijzondere atmosfeer, waarbij alles op zijn plaats lijkt te vallen en de balans tussen solisten, koor en orkest vrijwel ideaal is.

In tegenstelling tot bijvoorbeeld Joshua Rifkin, Andrew Parrott en sinds kort John Butt (klik hier voor de recensie) koos Brüggen niet voor slechts één stem per partij, slechts her en der ondersteund door een aantal ripiënisten (zo koos Butt voor vijf solisten en vijf ripiënisten, wat een 'koor' van totaal tien vocalisten opleverde), maar voor vijf solisten en zevenentwintig koristen (Bach noteerde er eenentwintig), totaal dus tweeëndertig vocalisten. Ook het instrumentale koor mag er qua bezetting zijn: zeven eerste violen, negen tweede violen, vier altviolen, vier celli, twee contrabassen, twee fluiten, drie hobo's, twee fagotten, een hoorn (corno da caccia), drie trompetten, pauken en orgel. Totaal dus negenendertig. Dat is nog steeds niet grootschalig, maar wel veel minder omvangrijk dan de uitvoeringen onder bijvoorbeeld Otto Klemperer, Herbert von Karajan en Karl Richter. Belangrijker is nog dat Brüggen de baroktraditie van haver tot gort kent en qua frasering en tempo er niet alleen de vaart in houdt, maar daarbij volop aandacht schenkt aan de technische afwerking. Hier geen gesjoemel met de noten, geen haasten en jachten, maar de liefderijke koestering van het detail zonder de algehele structuur daaraan ondergeschikt te maken.

Mede dankzij de uitmuntende solistische bijdragen is dit een uitvoering geworden die werkelijk staat als een huis. Voor de liefhebber is het in de inmiddels overvolle vijver makkelijk vissen, al zal eenieder zo zijn eigen voorkeuren hebben. Alleen al in het Nederlandse taalgebied zijn er vier andere visies op dit meesterwerk te beluisten: Philippe Herreweghe, Ton Koopman, Sigiswald Kuijken en Jos van Veldhoven. In het mondiale speelveld draait het vooral om John Eliot Gardiner (Archiv Produktion), de helaas jong overleden Richard Hickox (Chandos) en Robert King (Hyperion).


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links