CD-recensie

 

© Aart van der Wal, december 2018

 

Aho: Concert voor sopraansaxofoon en kamerorkest (2014/15) - Kwintet voor hobo, klarinet, fagot, hoorn en piano (2013) - Solo I voor viool solo (1975)*

Anders Paulsson (sopraansaxofoon), Lapland Chamber Orchestra o.l.v. John Storgards
Kwintet: Väinö Jalkanen (piano), leden van het Lapland Chamber Orchestra: Markku Moilanen (hobo), Pekka Niskanen (klarinet), Antal Mojzer (fagot), Ilkka Puputti (hoorn)
Solo I voor viool: Jaakko Kuusisto
BIS-2216 • 71' • (sacd)
Opname: november 2015, Korundi House of Cultuur, Rovaniemi (Finland); april 2017, Kalevi Aho Hall, Lahti (Finland)*

   

Een paar jaar geleden maakte ik een autotocht dwars door Finland (en natuurlijk op de terugweg Ainola aangedaan). Zo kwam ik uiteraard ook in de verre noordelijke streken en dus in Lapland terecht. Ik logeerde in Rovaniemi (35.000 inwoners), had midden in de zomer in 'Santa Claus Village' een goed gesprek met de ´echte´ Kerstman en genoot intens van de vele nationale parken, de uitgestrekte meren, de bossen en de vriendelijkheid van de toegankelijke Lappen. Lapland was toen nog een van die schaarse gebieden waar het massatoerisme nog geen vat op had gekregen (maar dat kan snel veranderen). Wat niet wil zeggen dat de Lappen niet met hun tijd zijn meegegaan. Integendeel, ´alles is er´, en dan weet u ongetwijfeld wat ik daarmee bedoel. Maar dat daar een heus kamerorkest zijn wortels heeft en bovendien van wereldklasse is, nee dat wist ik niet. Nog sterker: Rovaniemi beschikt zelfs over een moderne en goed geoutilleerde concertzaal, gelegen in het Korundi Cultuurhuis. Op een steenworp afstand van de poolcirkel, niet ver van de plek waar de Kemijoki en Ounasjoki samenvloeien.

Het Korundi Cultuurhuis in Rovaniemi

Korundi doet in zekere zin denken aan Snape Maltings, de bekende concertzaal aan de oevers van de Alde, in het Britse graafschap Suffolk. Het is sterk verbonden met de nalatenschap van Benjamin Britten (hij woonde eens in Aldeburgh, in het 'Red House', samen met zijn levenspartner Peter Pears) en al jaren de residentie van het beroemde jaarlijkse Aldeburgh Festival. Eens een bierbrouwerij werd het later omgebouwd tot concertzaal en kwamen er vervolgens winkels en restaurants bij. Het complex werd in 1967 door koningin Elizabeth geopend, om twee jaar later grotendeels door brand te worden verwoest. Waarna de herstelwerkzaamheden konden beginnen.

Dat lot bleef Korundi gelukkig bespaard, maar ook in dit geval werd uit het oude het nieuwe tot stand gebracht. Oorspronkelijk was Korundi een busstation, waarvan de geschiedenis teruggaat tot 1933, en een van de weinige gebouwen in Rovaniemi die de oorlogsjaren ongeschonden doorkwamen. Vrij kort na de oorlog werd Korundi gerenoveerd, verbouwd en tevens uitgebreid, waarbij overigens stenen werden gebruikt die afkomstig waren van de vele ruïnes die Rovaniemi door de oorlog hadden getekend. Veel later werd het gebouw nogmaals stevig onder handen genomen, waarna het op 25 mei 2011 officieel voor het publiek kon worden opengesteld.

Korundi is met recht multifunctioneel: het is niet alleen de 'thuishaven' van het kamerorkest van Lapland, maar wordt ook gebruikt als tentoonstellingsruimte, als opnamelocatie en voor audiovisuele presentaties. Er is bovendien een hechte samenwerking met wat in de volksmond het nationaal museum in Rovaniemi is.
Het was daar in Korundi dat het Zweedse label BIS de opname maakte van Kalevi Aho's Concert voor Sopraansax en Kamerorkest en het Kwintet. Solo I werd opgenomen in Lathi, in de zaal die de naam draagt van deze Finse componist.

Want Aho (1949) is beroemd in Finland en zeer bekend daarbuiten. Hij past naadloos in het rijtje van andere Finse beroemdheden die zich op het vlak van het eigentijdse componeren zeer verdienstelijk hebben gemaakt: Einojuhani Rautavaara, Kaija Saariaho (1952) en Magnus Lindberg (1958).
Waarbij Aho duidelijk de componist is van fascinerende klankkleuren. Zijn grote ervaring als orkestrator en bewerker (hij arrangeerde veel stukken van andere componisten) heeft hem daarbij zeker geholpen. Zo heeft Aho in de loop der tijd een bijzonder fijn gevoel ontwikkeld voor het schrijven voor specifieke instrumenten (melodie en instrument horen in zijn beleving duidelijk bij elkaar, een eigenschap trouwens die ook Richard Strauss op het lijf geschreven was). Aho is dus ook de man van het volop uitbuiten van de speltechnische mogelijkheden. Hij kent de karakteristieken van ieder instrument op zijn duimpje en weet die op een uitermate verbeeldingsvolle manier toe te passen. Aho's muziek is alleen al daardoor van een hoog avontuurlijk gehalte.

BIS heeft veel werk van Aho opgenomen: de opsomming in het cd-boekje getuigt ervan. Het geloof in de muzikale kwaliteiten van deze Fin straalt ook af van de musici van het Lapland Chamber Orchestra. Een aanrader, deze sacd van de bovenste plank.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links