Audioapparatuur

Audio-Technica AT-LP120-USB

© Wim Koekebacker, april 2014

Alweer zes jaar geleden heb ik voor deze site een tweetal artikelen geschreven over de Technics SL-1200 serie draaitafels. Diegenen die in waren voor aanschaf maar daar tot op heden nog niet toe gekomen zijn en die onlangs daadwerkelijk een exemplaar wilden aanschaffen, sloeg waarschijnlijk de schrik om het hart toen zij de prijs die nu wordt gevraagd ontdekten; ruim tweemaal zo veel als er in 2008 voor moest worden betaald. Nu was die prijs toentertijd laag, zeker gezien de kwaliteit die men ervoor terug kreeg. En in zekere zin is de huidige prijs nog niet te veel, ware het niet dat er niets aan het product is veranderd en daarom al het ontwikkelingsgeld er al talloze malen uit is. Hoe dan ook, Matsushita is een commercieel bedrijf en niets staat ze in de weg het beleid ten aanzien van de prijs aan te passen. Waarschijnlijk vanwege een strategisch belang in de markt is de productie van de SL-1200 serie weer hervat, al dan niet tijdelijk. Met afstand is de SL-1200 dan ook de meest geproduceerde draaitafel ter wereld en deze positie zie ik niet snel in gevaar komen. Nu is niet de DJ verantwoordelijk voor de herintroductie maar de niet aflatende en zelfs sterk toenemende belangstelling voor de grammofoonplaat, al noemen we dat nu "vinyl".

Zoals ik in het tweetal artikelen al opmerkte, zijn er schaamteloze klonen op de markt. Laat ik meteen maar met de deur in huis vallen, geen enkele kan ook maar in de schaduw van het origineel staan. En dit zeg     ik niet zomaar, de verschillen zijn op het netvlies bedrieglijk gering. Maar laat ik er geen doekjes om winden, het origineel staat op eenzame hoogte. Er zijn echter enkele klonen die een beetje in de buurt komen, niet wat het hoge kwaliteitsniveau van de SL-serie betreft maar wat het uiteindelijke prestatieniveau betreft. Dus ook hier, niets kan het origineel overtreffen. Een zo'n kloon is de Audio-Technica AT LP120-USB. Hoewel in elk aspect qua uitvoering en mogelijkheden nagenoeg gelijk, ja zelfs met meer functies dan de Technics, letterlijk is geen enkel onderdeel hetzelfde. Waarom dan toch een artikel wat minder scoort dan het weer verkrijgbare origineel? Hiervoor grijp ik terug naar vragen die mij her en der zijn gesteld. Ik beperk mij bewust tot deze Audio-Technica, omdat deze draaitafel ten opzichte van de klonen het meest wordt verkocht. Waarschijnlijk omdat deze draaitafel een soort "ueberkloon" is, en inderdaad, hij lijkt als twee druppels water op de SL-1200.

De Audio-Technica AT-LP120-USB

De verschillen
Zoals gezegd is geen enkel onderdeel hetzelfde, het ziet er slechts hetzelfde uit. Zo is de SL-serie gemaakt van metaal en rubber. De Audio-Technica is van kunststof. Stevige kunststof weliswaar maar toch. Als we de Audio-Technica openschroeven en aan de binnenkant bekijken, dan zien we een keurig opgeruimd geheel, alle printen en bedrading zijn netjes afgewerkt en stevig vastgezet. Ook de manier van constructie van de printplaten en de wijze van montage van de onderdelen is van een hoog niveau. In de specificaties van de Audio-Technica wordt vermeld dat de speler 10,7 kg. weegt. Dat is vrijwel evenveel als de SL-1200 weegt..Maar nu komt het, om aan dit gewicht te komen is op de bodem van de plastic plint een zware metalen plaat aangebracht. De SL-1200 komt aan zijn gewicht door de complete constructie en de gebruikte materialen waaruit de hele speler is opgebouwd. De Audio-Technica vanwege die metalen plaat, die tevens als aarde dient. Als we het plateau bekijken, dan heeft men zich bij Technics koste noch moeite getroost de gegoten, aluminium schijf zoveel mogelijk van metaalresonanties te vrijwaren. Audio-Technica neemt die moeite niet, deze draaischijf klinkt als een klok uit een carillon en wordt ook voor andere, snaar aangedreven spelers gebruikt getuige de ring aan de onderzijde waar de snaar omheen loopt. Op het plateau ligt vervolgens een simpel, vilten matje. Dit helpt beslist niet die metalige resonanties te voorkomen. En zo komen we bij het welhaast belangrijkste verschil, de Audio-Technica heeft een conventioneel, direct aangedreven systeem van middelmatige kwaliteit. De speler biedt dan ook absoluut niet de stabiliteit van het origineel. Dat kan ook niet voor de gevraagde prijs, maar maakt dit de speler dan automatisch een minderwaardig product? Geenszins, er zijn zogenaamde high-end (wat men hiermee bedoelt wordt elders op de site treffend uiteengezet) spelers die het qua gelijkloop en stabiliteit minder doen. Daar wordt alleen geen gewag van gemaakt en derhalve weet de niet ingewijde vaak niet wat de cijfers betekenen. In mijn ogen een doodzonde, door de fabrikanten weggelaten specificaties zou men moeten afstraffen door zo'n product simpelweg niet te kopen.           

Laten we eens kijken wat er allemaal aan mogelijkheden wordt geboden. Alles wat de SL-serie biedt, biedt de Audio-Technica ook. Zelfs kan deze draaitafel terugdraaien, biedt 78 toeren en er zit een USB-gedeelte in welke het mogelijk maakt de draaitafel in te zetten voor het digitaliseren van platen. Er wordt een zeker niet slecht presterend Audio-Technica AT-95e element meegeleverd, kant en klaar gemonteerd en ook goed gepositioneerd. Ook zit er een voorversterker in waardoor de draaitafel direct op een aux-ingang of line-in van een versterker kan worden aangesloten. Een slimme zet, omdat op een eenvoudige versterker of geluidsset vaak geen platenspeleringang meer aanwezig is, zeker de massaproducten bieden dit niet meer. Ook biedt Audio-Technica het software pakket Audacity aan en wordt met de speler meegeleverd. En ook een groot aantal aansluitkabels zit erbij verpakt. Men kan meteen aan de slag, natuurlijk nadat eerst de speler voor weergave helemaal is klaargemaakt. De handleiding biedt voldoende ondersteuning maar voor de niet-ingewijden echter had ik een betere achtergrondinformatie op prijs gesteld. Juist die groep, meest jonge gebruikers zou gebaat zijn bij deze informatie waardoor de aanwezige informatie beter te begrijpen zou zijn. Het begrip anti-skating bijvoorbeeld heeft niets met schaatsenrijden te maken, werkelijk, ik kreeg deze vraag. Zaken die voor de doorgewinterde grammofoonplatenliefhebbers vanzelfsprekend zijn, zijn voor de niet ingewijden volslagen geheimtaal. Makkelijk voor veel fabrikanten die dit gegeven aangrijpen om informatie dan maar weg te laten, jazeker, met name fabrikanten van apparatuur welke duizenden euro per component kosten. Hoe dan ook, Audio-Technica verdient lof door de technische gegevens volledig te publiceren. En moedig ook, omdat ze niet nog niet eens die van het origineel ook maar benaderen. Hierover gesproken, de aandrijving is beslist niet zo nauwkeurig als die van de SL-1200. De motor is niet helemaal stil maar daar is niets van te horen in de weergave. Ook is de snelheid met de schuifregelaar in de middenstand niet spot-on. Er is een kleine afwijking naar boven bij 33tpm, en een kleine afwijking naar beneden bij 45-tpm. De motor is in staat het plateau razendsnel op toeren te brengen, maar is minder goed in staat bij belasting in voldoende mate bij te regelen. Heft men de extra belasting op, dan heeft de speler enige aarzeling het plateau weer op het goede toerental terug te brengen. Met de schuifregelaar kan men goed het tempo kiezen maar dan doet de kwarts sturing niets meer. De kwarts aansturing stelt op deze speler dus weinig voor en er zijn ook geen inwendige afstelmogelijkheden. Maar eenmaal met de schuifregelaar op de juiste snelheid ingesteld, houdt de speler de snelheid goed vast. Weergave van piano is op het gehoor goed en van hoorbare jengel is geen sprake.  

Verbeteringen
Ook wel "tweaken" genoemd in modern Nederlands. Normaal gesproken heb ik daar niet zoveel mee, een product moet in beginsel al het maximale kunnen bieden, voldoet het zonder die extra's soms niet of niet voldoende? Alleen de handel heeft daar doorgaans baat bij, niet de eindgebruiker. Die keuze moet men overigens zelf maar maken, maar laten we als voorbeeld Dual nemen. Zij hebben in het verleden een heel scala aan modellen op de markt gebracht. Voor elk wat wils en voor iedere beurs bood het merk een aanvaardbare oplossing. Veel andere fabrikanten die heden ten dage op de markt actief zijn bieden talloze (vaak dure) aanvullingen aan die bedoeld zijn om het product dusdanig aan te passen, dat dat product dan pas het maximale kan presteren. De foute weg naar mijn mening. Het is echter van belang zich voor aanschaf van deze Audio-Technica draaitafel te realiseren dat we te maken hebben met een product dat zich in een prijsklasse bevindt waarbinnen simpelweg niet meer kan worden geboden. De laagste prijs in ons land die ik heb gevonden is 259,00 euro. Zo uit de doos doet de draaitafel wat hij moet kunnen, het kan alleen beter. En dat voor niet al teveel geld, dat moet ook niet omdat deze speler zichzelf anders snel buitenspel zal zetten. Men zou namelijk kunnen overwegen een tweedehands draaitafel aan te schaffen welke qua specificaties snel boven die van deze Audio-Technica zullen uitkomen. 

We beginnen met het wegdoen van die vilten slipmat. Deze is te licht, houdt stof vast (zoals iedere vilten mat welke door sommige merken klakkeloos wordt bijgeleverd in verschillende kleuren ook nog) en zal absoluut de metaalresonantie in het plateau niet kunnen dempen. In plaats van die vilten slipmat kiezen we de originele Technics mat welke bij bijvoorbeeld Albepro te Helmond verkrijgbaar is. Maar we gaan verder, het plateau gaan we dempen door de onderzijde te beplakken met rubber. Men zou een binnenband van een fiets in repen kunnen knippen en deze repen aan de onderzijde van het plateau zoveel mogelijk aaneengesloten aanbrengen. Een goede tweecomponentenlijm biedt een goede hechting en dempt bovendien nog eens extra ook. Ook kunnen we met het rubber de binnenkant van de speler beplakken, het plastic biedt totaal geen demping en de holle ruimte kan voor rondzingen gaan zorgen. Zeker met harde bastonen komt dit voor zo heb ik al geconstateerd. De vier voetjes waarop de speler rust doen hun werk overigens uitstekend maar de stofkap zal, zeker indien deze openstaat, als een klankbord dienen en de bastonen aan de plastic bovenkant en de plint doorgeven. Er is geen enkele demping, een onzichtbaar voordeel van de Technics SL-1200 serie. Voorts werkt de dwarskrachtcompensatie niet zoals het hoort, hij geeft in beginsel te weinig dwarskracht. Het verschilt per exemplaar echter dus het kan zo zijn dat een willekeurig exemplaar wel een goed werkende dwarskrachtregeling heeft. Ik ben bezig dit probleem aan te pakken. Bij een goed werkende modificatie zal ik hier beslist nog op terug komen. Met het bijgeleverde element heeft men overigens geen last van ietsje te weinig dwarskracht. Bij onvoldoende dwarskrachtcompensatie gewoonweg de dwarskracht op maximaal instellen, de schaalverdeling wijst dan 7 aan. Het element vraagt ongeveer 2 gram aan naaldkracht en iets teveel of te weinig dwarskracht merkt men bij dit element niet. Het houdt echter tevens in dat ik deze arm voorlopig niet aanbeveel voor elementen die meer in hun mars hebben en met minder naald- en dwarskracht toekunnen. Wat armresonantie en totaal armgewicht betreft heb ik er nog niet genoeg ervaring mee hoe het geheel zich in een bepaalde situatie zal gedragen.  

Het AT-95e element is een kleine verrassing trouwens. Het biedt een fris geluid en weinig hoorbare vervorming. Details zijn volop aanwezig en indien er een goede draaitafelmat wordt toegepast gaat er ineens een volkomen rustige weergave voor u open. Niet geplaagd door de terugkoppeling van naaldresonanties in het vinyl en metalige bijgeluiden, veroorzaakt door resonanties in het aluminium van het plateau. Dit alles beoordeeld in de Audio-Technica speler, aangesloten met de ingebouwde voorversterker uitgeschakeld op een Yamaha versterker over B&W DM7Mk2 luidsprekers.

Conclusie
Een speler die doet wat hij moet doen en nog goed ook, vooropgesteld dat de kleine verbeteringen zijn uitgevoerd/aangebracht. Nogmaals, het wordt beslist geen Technics SL-1200 maar daar is de prijs dan ook naar. De wow en flutter zou volgens de specificaties kleiner dan 0.2 WMRS moeten zijn. Maar dat is met de standaard vilten mat gemeten. Met de rubbermat van Technics komen we (door het hogere gewicht) uit op 0,16. Op het randje, dat wel maar ik merk snel op dat vele huidige merken dit slechter doen... En die bieden geen traploze temporegeling en kwartssturing. En ook geen 78 tpm.  Ik zou deze speler willen aanbevelen voor de "af en toe" luisteraar die geen al te hoge eisen stelt en die de aanwezige platen ook wel op cd wil overzetten. De Audacity programmatuur wordt op internet voldoende ondersteund en is, na wat gewenning, makkelijk in de omgang. De voorversterker die is ingebouwd, is natuurlijk niet het allerlaatste op dit gebied maar doet zijn werk goed. Bovendien op allerlei modale geluidssets prima afgestemd. Voor weergave via een versterker met phono-ingang is deze voorversterker overigens uitschakelaar. Het apparaat biedt veel waar voor zijn geld en men kan er, mits men geen al te hoge eisen stelt, erg veel plezier aan beleven. Al was het maar om de op zolder liggende platen (dus ook 78-toerenplaten, hiertoe wel een andere naald, de ATN 95/78, in het element doen anders beschadigen uw 78 tpm platen) weer eens te kunnen afspelen in de zekerheid dat deze bij correcte afstelling ook nog eens heel gelaten worden. In elk geval heeft men geen enkel excuus meer om de waardeloze speelgoedspelers (o.a. ION, Crosley en dezelfde apparaten onder een andere naam) aan te schaffen die ook het overzetten naar cd kunnen bieden. De foto's bij dit artikel tonen de speler met de vilten mat verwijderd welke plaatsgemaakt heeft voor een Nagaoka mat die bij mijn weten helaas niet meer geleverd wordt. De mat is ruim twee keer zo zwaar als de mat die bij sommige Technics SL-1200 spelers wordt geleverd. In de verte doet deze speler qua gebruikte materialen me denken aan de Philips draaitafels zoals de bekende 212. Op het gehoor goed klinkend maar qua specificaties geen hoogvlieger. De afwerking van de speler is in orde maar de gebruikte materialen zijn niet van topkwaliteit. Het verschil in prestaties met het origineel van Technics maakt duidelijk dat men niet voor een dubbeltje op de eerste rang kan zitten. De verschillen zijn te groot en maakt de Technics eigenlijk te goedkoop, zelfs na een verdubbeling van de nieuwprijs. Even doorsparen is natuurlijk ook een mogelijkheid...

index