audioapparatuur

Thule IA 100 geïntegreerde versterker

© 1995 Aart van der Wal

Het Deense Thule ontwerpt en fabriceert zowel versterkers als converters en luidsprekers. Naast aparte voor- en eindversterkers biedt het programma twee geïntegreerde versterkers: de 2 x 50 Watt IA 50 en de hier besproken 2 x 100 Watt IA 100. Mijn eerste kennismaking met dit merk pakte zeer positief uit: de IA 100 is een dijk van een versterker. Dat moet ook wel, want hoe houd je je anders staande in dat onoverzienbare oerwoud aan audioapparatuur met de hete adem van de concurrentie voortdurend in de nek...

Deze slanke (bxhxd 42x8x25 cm) IA 100 versterker levert continu 2 x 115 echte Watts (1 kHz, 8 Ohm), weegt niet minder dan 12 kg. en beschikt over vijf gewone 300 mV lijningangen (cd/aux/tuner/tape 1 en 2), een gebalanceerde (XLR) ingang (600 mV), twee 600 mV tape-uitgangen en (uiteraard) een gebalanceerde l/r luidspreker-uitgang met de gewone draadklemmen met banaanplug-optie. Voor de pickup-enthousiasten (ze bestaan nog, Thule!) is er een geheel gebalanceerd RIAA-circuit op insteekkaart apart of ingebouwd op bestelling leverbaar. De puristen getrouw ontbreken zowel een aansluiting voor hoofdtelefoon als een klankregeling. Wel zijn er drie leds die informatie geven over de bedrijfstemperatuur: blauw (koud), groen (optimaal) en rood (overbelasting, c.q. te hoge inwendige temperatuur). Een beveiligingscircuit zorgt ervoor dat de gevolgen van mogelijke mishandeling binnen de perken blijven. Alle metingen gaven marginaal een betere uitkomst dan de toch al zeer goede specificatie, met een apart compliment voor de ruisafstand: deze versterker is zonder bronsignaal en met kortgesloten ingangen op alle niveau's gewoon doodstil, ook met het oor bij de luidspreker. Ook bij zeer lage en grillige impedanties van lange duur geeft de versterker geen krimp.

Inwendige

We vinden veel onderdelen uit de Philips-stal en bepaald niet van een kinderachtige soort en kwaliteit. Daarnaast korte signaalverbindingen, geringe terugkoppeling, geheel gebalanceerde opbouw, een echte Alps volumeregelaar, 1% weerstanden, een zeer forse ringkerntrafo, een perfecte afscherming en een bouwwijze om van te watertanden. Uit alles blijkt dat zonder enig voorbehoud sprake is van een in elektronisch en mechanisch opzicht superieure en uiterst stabiele opzet met een ongetwijfeld zeer lange levensduur in het vooruitzicht. Uit vele kleine details blijkt dat over dit ontwerp goed en met liefde voor de muziek is nagedacht. Het resultaat is een lust voor oog en oor.
De IA 100 is weliswaar een typische klasse A/B versterker, maar levert in pure klasse A toch ca. 12 Watt. Laat u zich overigens nooit om de tuin leiden: er zijn merken die ook A/B versterking pretenderen, maar niet verder komen dan zo'n 2 tot 3 Watt in klasse A en daarmee begin je niet veel.
De warmte-afgifte is behoorlijk en daarom mag u de IA 100 nooit en te nimmer in een gesloten kastje 'bewaren'. Reken met ca. 15 cm vrije ruimte aan de bovenzijde en minstens 5 cm rondom, met voldoende ventilatie. Er kan geen andere apparatuur op de versterker worden geplaatst, omdat de opstijgende warmte dan niet afdoende kan worden afgevoerd. U dient in feite dezelfde voorzorgen in acht te nemen als bij een pure klasse A versterker.

XLR

Ik zie niet zoveel in het modeverschijnsel van de gebalanceerde input. In sommige hooggeleerde kringen wordt beweerd dat ongerechtigheden in de signaaloverdracht geen kans krijgen, maar dat neem ik met een korrel zout. Nee, de inklikkende XLR-aansluiting is in elektrisch en mechanisch opzicht gewoon hechter dan en superieur aan de conventionele phono-plug en bovendien handig in het gebruik. Vandaar dat dergelijke XLR-verbindingen in de professionele audio-wereld veelvuldig worden toegepast. Als je over XLR-bekabeling struikelt, trek je vaak wel de daaraan gehangen apparatuur omver...

Beeldschoon

De IA 100 combineerde ik achtereenvolgens met de Celestion 3 (een kwalitatief goede dreumes), B&W 802, TAF Cadans 5 en Quad ESL. En constateerde ik al na een paar minuten dat ik weer eens een versterker uit de 'Gouden Greep-Serie' te pakken had. Waarom? Omdat de Thule zowel de B&W's als de Cadansen tot zeer hoge prestaties aanspoort: ze krijgen extra muzikaal esprit en dat uit zich van hoog tot laag. Het zware slagwerk krijgt meer reliëf, de strijkers zijn zijiger en luchtiger, houtblazers zijn extreem helder, het koper biedt pregnante contouren en de menselijke stem (van bas tot sopraan) wordt met grote doortekening en articulatie geponeerd, zonder ook maar een zweem van scherpte. Het klankbeeld kan kort en bondig worden omschreven met los, gemakkelijk en helder, met een heerlijk zoevend, detailrijk fundament. Onverschillig of de cd-(her)uitgave van een (mono)opname uit 1957 of 1994 wordt gepakt, of naar de Concertzender en Radio IV wordt geluisterd: de transparantie, dat losse, valt direct op. Met de Celestion 3 was het niet anders, al dringen de beperkingen van dit snoepje van de week zich vanzelfsprekend sneller op. De IA 100 weet ook weg met elektrostaten, maar toch lijkt het mij dat - zoals zoveel versterkers - capacitieve belastingen een hindernis vormen: de klank heeft dan een heel dun laagje vernis. Dat is niet een kwestie van kwaliteit, maar van ontwerpkeuze. Vergeet daarbij niet dat gebalanceerde luidsprekeruitgangen het gebruik van sommige elektrostaten tot een hachelijk avontuur kunnen maken en dat het geleverde vermogen aan de uitgang voor menige elektrostaat te veel van het goede is. Men raadplege eerst de importeur!

Slotconclusie

Een subliem afgewerkt, sober apparaat waarmee vrijwel alles uit de opname is te halen. Voorwaarde is de bereidheid om eerst met in aanmerking komende luidsprekers te experimenteren, alvorens een definitief huwelijk te sluiten. De handelaar die u hierbij de helpende hand biedt, is - zoals altijd - in het voordeel. De moeite wordt onherroepelijk beloond! En nog een goed advies tot slot: vergeet de banaanpluggen en sluit alleen ontblote draadeinden aan. U hóórt het verschil! Maar zorg er dan wel voor dat die draadeinden nooit en te nimmer in kontakt kunnen komen met het versterkerchassis. Zeker bij gebalanceerde uitgangen kan dit namelijk o.a. tot smeltende zekeringen leiden.