audioapparatuur

Ook voor de thuisbios:

NHT VT-1.2 Audio/Video Tower luidspreker

© Aart van der Wal, december 1997

Volgens de fabrikant is de kloeke VT-1.2 Tower geschikt voor zowel puur audiotoepassingen als thuisbios.

Ofschoon het front van de luidspreker met zijn breedte van 14 cm en bijna een meter hoog een slank postuur doet vermoeden, oogt de kast toch struis vanwege de forse diepte van maar liefst 40 cm. De verhouding diepte/breedte doet wat zonderling aan maar is anders dan louter van cosmetische aard verder niet van invloed op het akoestische gedrag van de luidspreker. Wat telt is de effectieve kastinhoud van bijna 40 liter. De wat ruime diepte van de kast is niet alleen noodzakelijk voor het verkrijgen van een fatsoenlijke kastinhoud maar kan ook niet belangrijk geringer zijn omdat in het zijpaneel van de behuizing een 20 cm woofer resideert. Deze conventionele papierconusunit neemt tot ongeveer 150 hertz het laag voor zijn rekening. Het gevaar voor reflecties van de tegenoverliggende zijwand die vanwege de zeer geringe kastbreedte op minder dan zo’n 8 cm gemiddeld van de wooferconusachterkant ligt, is uiterst gering: die zijn alleen te verwachten als de woofer ver boven de 150 hertz nog geluid zou weergeven. In dat gebied zijn echter twee dezelfde 11 cm laag/middenunits heer en meester die in combinatie met een 2 ½ cm soft dome volgens een recept werken waaraan de Italiaanse heer d’Apolito zijn naam gaf. De overgang tussen midden en hoog is ongeveer 2500 hertz. Op de uit 14 mm MDF-plaat gemaakte kast zit ter afwerking een harde zwarte hoogglanslaminaat. Voor de tweeter en middenunits zit een zwarte gril die desgewenst te verwijderen is.

Ogenschijnlijke marteling

De gevoeligheid van het systeem is 86 dB. Dat is weliswaar beneden het gemiddelde maar gelet op de vermogenspotentie van de gemiddelde versterker geen bezwaar als we ook kijken naar de verhoudingsgewijs hoge belastbaarheid van het systeem. Door een dubbele unitbezetting toe te passen in het gebied waar vanuit de muziek gezien de meeste energie zit, heeft de lage gevoeligheid goedgezien alleen maar voordelen. De maximale kortstondige(!) geluidsdruk die de luidspreker kan leveren, is 109 dB op een meter afstand in het hart van de luidspreker gemeten. Voor twee luidsprekers is dat bij benadering 112 dB. De versterker die u voor deze vorm van regelrechte burenoverlast nodig heeft, moet minimaal zo’n 200 echte watten per kanaal kunnen leveren. Met behulp van een volledig uitgestuurde twee keer 50 watt versterker kan u altijd nog een geluidsdruk van 106 dB tegemoet zien. Gezien de uitkomst van deze ogenschijnlijk brute marteling van luidspreker en oren kunnen we met een gerust hart zeggen dat de luidsprekerset in een vertrek tot rond de 80 m3 aangesloten op een twee keer 50 watt versterker verreweg de meeste klankerupties van een voltallig symfonieorkest op een realistisch niveau zonder gesteun en gekreun kan weergeven.
De nominale impedantie van het systeem is 8 ohm. Met behulp van vier vernikkelde aansluitbussen (banaan/klem) kan de luidspreker zowel conventioneel als bi-wired worden aangesloten.

Spikes

Een set goed scherpe hardstalen vloerbeschadigers (spikes) horen standaard bij de luidsprekers. Vanzelfsprekend kunnen de spikes wel of niet in de ijzeren voeten worden gedraaid. Ter voorkoming van het beschadigen van de (gladde) vloer krijg je vaak het advies de stekende prikkes op een muntstuk te zetten. Weliswaar klinkt dat afdoende maar wie dat laatste ooit verzonnen heeft, voorkomt met zijn advies vanzelfsprekend vloerbeschadiging maar stond er waarschijnlijk niet bij stil dat de schadebeperkende maatregel totaal voorbij gaat aan het beoogde effect dat aan spikes moet worden toegeschreven. Wie dus spikes toepast moet vervolgens ook zo sportief zijn en vol overgave de stalen pinnen lekker diep in het eiken of boterzachte grenen te laten dringen teneinde een optimale verankering met de ondergrond te krijgen. Als u het idee heeft dat we het onderwerp spikes niet serieus nemen, kunnen we u geruststellen: dat klopt. Wij hebben ernstige twijfels óf in zijn algemeenheid spikes wel bijdragen tot betere weergave en het niet alleen de smid is die aan het sinds jaar en dag opgeklopte zweverige ritueel een leuke boterham overhoudt.

A of V

Op het front van de luidspreker zit een schakelaar die een stand ‘A’ en ‘V’ heeft. De A-stand is voor audio; de andere stand is volgens de fabrikant ter verkrijging van een ‘breed naadloos geluidsbeeld’ als de luidsprekers voor een thuisbios worden gebruikt. Het meest evenwichtige geluid levert de stand ‘A’ op. In stand ‘V’ krijgt het hoge midden een extra accent waarvan wij vinden dat je die beter kwijt dan rijk kunt zijn: onze indruk is dat stand A naast het meest geschikt voor audio eveneens het meest optimaal voor geluid is dat - al dan niet hifi of via dolby surround gedecodeerd - van de videoband afkomt.

Onrust

Voor een betrekkelijk conventioneel systeem is de laagweergave van de luidspreker niet gemiddeld: pas even beneden de grondtoon van de fis in het contraoctaaf - die meestal knus zo rond de 46 hertz bromt - wordt de verzwakking groter dan 3 dB. Dat NHT’s claim van 33 hertz bij lange na niet wordt waargemaakt is eerder een voor- dan een nadeel: 46 hertz is voor een 20 cm woofer al zeldzaam laag. Zó laag zelfs dat voorspelbaar de kwaliteit van het laag in gedrang komt: het verloop in het gebied waar de verzwakking van de lage tonen substantieel wordt, heeft namelijk nogal wat hoorbare heuvels en dalen die ook in de naderhand verrichte metingen goed zichtbaar werden. Hierdoor klinken de tonen in het conta- en deels daarbovenliggende grootoctaaf ergens tussen desoriënterend, aarzelend en vermoeiend in. Van instrumenten die lage grondtonen kunnen voortbrengen krijg je dan ook niet zelden de indruk dat de grondtoon van een bepaalde toon wat losstaat van zijn natuurlijke boventonen. We horen de tonen dan niet afzonderlijk maar ervaren het gebrom van de grondtoon plus de bijbehorende tonen die het instrument zijn direct herkenbare karakter moet geven als onnatuurlijk.
Dit fenomeen heeft overigens niets van doen met het gegeven dat de woofer zich in het zijvlak van de kast bevindt. Zowel de woofer als de laag/middentoonunits stralen hun geluid in het gebied van de wisselfrequentie nog volkomen rondom af waardoor het niet uitmaakt of woofer en middentoonunits zich wel of niet in een vlak bevinden. De genoemde onrust bevindt zich ook niet in het overneemgebied maar ruim een oktaaf lager: beneden de cis in grootoctaaf (70 hertz).
Was het geen overbodige luxe om het laag van de voortreffelijke NHT-benjamin SuperOne iets met de toonregeling op te trekken, voor de VT 1.2 Tower geldt dat de bastoonregeling flink in de min gezet de luidspreker belangrijk beter laat klinken.
Verder is het helaas zo dat kleuring in het middengebied de rust in het weergavebeeld niet ten goede komt. Stemmen - met name bas, tenor en alt - in zowel koor als solozang krijgen er een typisch hol klankje bij dat ze van nature niet hebben. Ook aan strijkers wordt wat extra klankkleur toegevoegd die er niet in thuis hoort. Bij hout- en koperblazers is het fenomeen het minst hoorbaar. Een bepaalde mate van kleuring bij traditionele conusluidsprekers is weliswaar gemeengoed maar het is wat veel bij deze luidspreker. Dit moet beslist minder kunnen. Het beste bewijs hiervoor wordt door NHT zelf geleverd: de eerder door ons bejubelde SuperOne kleurt voor een traditionele conusluidspreker ónwaarschijnlijk weinig.

Hoog

Het hoge midden en hoog van de luidspreker is net als bij de SuperOne schitterend. Omdat de luidspreker dezelfde tweeter heeft, is dit niet verwonderlijk. De overgang tussen midden en hoog verloopt vrijwel naadloos. Op de genadeloze S-jes van koorzang valt dan ook niets aan te merken. Absoluut geen onsmakelijk geslis en andere zaken die gemakkelijk de indruk wekken dat àlle koorleden bij wijze van dentalflos thuis een rol paktouw op het planchet hebben staan.
Het stereobeeld dat de luidspreker weergeeft is ondanks de eerdergenoemde bezwaren buitengewoon fraai. Steeds is de plaats van het instrument of de instrumenten in de ruimte goed te bepalen. Het luisteren buiten de as van de luidsprekers - al of niet dicht bij een van beide luidsprekers - is nauwelijks een bezwaar. Het een en ander brengt met zich mee dat er veel plekken in de kamer zijn waar de ruimtelijkheid van het geluidsbeeld goed wordt waargenomen. Een terecht door collega Verwer de hemel in geprezen heruitgave van Francks orgelwerken gespeeld door Jeanne Demessieux (Festivo 155/156) komt dan ook wat het fraaie opnamebeeld anno '59 (!) betreft, met de juiste breedte en vooral diepte in een groot gedeelte van het luistervertrek via de VT-1.2 Tower goed tot zijn recht.

__________________________________
NHT VT-1.2 Audio/Video Tower
Prijs: ƒ1800 per stuk
Distributie en nazorg: Wagner & Wagner
tel.: 0487-517000