Op onze site hebben we het meerdere malen aan de orde gesteld: dat het programmeren van concerten een vak apart is. Dus niet iets om er zomaar even bij te doen Helaas is dat wel de praktijk. Althans, zo lijkt het. Een aanzienlijk deel van het lijvige Klinkende Alchemie, verzamelde muziekessays van collega Maarten Brandt, verschenen in 2018, is gewijd aan die aparte kunst van het programmeren. Een boek dat overigens niet alleen op dit gebied onvermoede vergezichten biedt en hier werd besproken.
In het in 2011 in drie delen verschenen, door Arthur van Dijk bezorgde Het papieren gevaar, Pijpers verzamelde geschriften uit de periode 1917-1947, is een bijlage opgenomen van de hand van Eduard Reeser met 'vijftig programma's met zelden of nooit uitgevoerde muziek uit de negentiende en twintigste eeuw'. Het hoorde bij het artikel Ontwerp voor een nieuw orkestrepertoire, gepubliceerd in de NRC van 4 december 1938. Toen waren er al al bedenkingen tegen het aan de conventie vastgeklonken programmeren van concerten, wat trouwens reeds eerder tot uiting was gekomen in dagbladkritieken van onder meer Matthijs Vermeulen en diezelfde Pijper. Dat was in een tijd dat de critici nog op de barricaden stonden en met de gevestigde culturele orde geen compromissen wensten te sluiten.
Die vijftig programma's tonen onverbiddelijk aan dat nu, 85 jaar later, het 'thema' helaas nog steeds actueel is. Wie de term 'gedateerd' wil hanteren doet niet alleen de samensteller ernstig tekort...
|
|
|
|
1 |
|
Beethoven: |
Ouverture Die Weihe des Hauses |
Brahms: |
Tweede Serenade op. 16 |
Bruckner: |
Vijfde Symfonie |
|
2 |
|
Wagner: |
Eine Faust-Ouvertüre |
Liszt: |
Die Ideale |
Alban Berg: |
Fragmenten uit Wozzeck (met sopraan) |
Alban Berg: |
Drei Orchesterstücke |
R. Strauss: |
Slotscène uit Daphne |
|
3 |
|
Wagenaar: |
Ouverture Driekoningenavond |
Berlioz: |
Harold en Italie (met altviool) |
Skrjabin: |
Poème de l'extase |
Stravinsky: |
Le chant du rossignol |
|
4 |
|
Reger: |
Romantische Suite |
Rudi Stephan: |
Musik für Geige und Orchester |
Sibelius: |
Vijfde Symfonie |
|
5 |
|
Wolf-Ferrari: |
Ouverture Il segreto di Susanna |
Busoni: |
Berceuse élégiaque Nocturne symphonique |
Delius: |
Dance Rhapsody I |
Diepenbrock: |
Ouverture en slotscène uit Gysbreght van Aemstel |
Diepenbrock: |
Suite uit Marsyas |
|
6 |
|
Berlioz: |
Roméo et Juliette (volledig, met koor) |
Debussy: |
Musiques pour Le roi Lear |
Ravel: |
Daphnis et Chloé (volledig, met koor) |
|
7 |
|
Badings: |
Inleiding tot een Treurspel |
W. Fortner: |
Konzert für Streichorchester |
Reger: |
Eine Lustspielouvertüre |
Bruckner: |
‘Nulde' Symfonie |
|
8 |
|
Schumann: |
Ouverture Manfred |
W. Landré: |
Pianoconcert |
Dvorák: |
Ouverture Hussitska |
Janácek: |
Sinfonietta |
|
|
9 |
|
von Reznicek: |
Ouverture Donna Diana |
Hugo Wolf: |
Italienische Serenade |
Diepenbrock: |
Hymne voor viool en orkest |
Voormolen: |
Baron Hop (volledig) |
|
10 |
|
Webern: |
Passacaglia op. 1 |
Schönberg: |
Erwartung (met sopraan) |
Alban Berg: |
Fragmenten uit Lulu (met sopraan) |
Mahler: |
Scherzo en Adagio uit de nagelaten Tiende Symfonie |
|
11 |
|
Lalo: |
Ouverture Le roi d'Ys |
Fl. Schmitt: |
La tragédie de Salomé |
Boulanger: |
D'un soir triste |
|
D'un matin de printemps |
Pierné: |
Cydalise et le |
|
Chèvre-pied |
|
12 |
|
Beethoven: |
Sonate für das Hammerklavier (orkestr. v. Weingartner) |
Bruckner: |
Negende Symfonie |
|
13 |
|
Glinka: |
Jota aragonese |
Rimski-Korsakov: |
Pianoconcert in cis |
Pijper: |
Symfonische suite uit Halewijn |
|
14 |
|
Volkmann: |
Ouverture Richard III |
Schumann: |
Tweede Symfonie |
Béla Bartók: |
Muziek voor snaren, slagwerk en celesta |
|
15 |
|
Berlioz: |
Ouverture Béatrice et Bénédicte |
Bizet: |
Symfonie |
Delius: |
Celloconcert |
Sibelius: |
Tapiola |
|
16 |
|
Liszt: |
Orpheus |
Pfitzner: |
Symfonische Trilogie uit Von deutscher Seele |
Rudi Stephan: |
Musik für Orchester |
H. Andriessen: |
Tweede Symfonie |
|
17 |
|
Rossini: |
Ouverture Semiramide |
Pizzetti: |
Concerto dell' Estate |
Diepenbrock: |
Im grossen Schweigen |
Nietzsche: |
An das Leben (met koor) |
|
18 |
|
Liszt: |
Héroïde funèbre |
Wagner: |
Voorspel IIIe acte, twee tussenspelen, Charfreitagszauber en slotscène uit Parsifal (met tenor, bas en koor) |
Boulanger: |
Psalm 129 (met mannenkoor) Psalm Du fond de l'abîme (met alt en koor) |
|
19 |
|
Hindemith: |
Suite uit Das Nusch-Nuschi |
v. Lier: |
Tweede Symfonie |
Beethoven: |
Tripelconcert |
|
20 |
|
Marschner: |
Ouverture Templer und Jüdin |
R. Strauss: |
Symfonie Aus Italien |
Liszt: |
Faust-Symphonie |
|
|
21 |
|
Reger: |
Konzert im alten Stil |
Badings: |
Symphonische Variaties |
Skrjabin: |
Pianoconcert op. 20 |
|
22 |
|
Cornelius: |
Ouverture Der Barbier von Bagdad (originele versie) |
Dopper: |
Zuiderzee-Symphonie |
Pijper: |
Derde Symfonie |
R. Strauss: |
Symfonische tussenspelen uit Intermezzo |
|
23 |
|
Pfitzner: |
Drie voorspelen uit Palestrina |
Mahler: |
Zevende Symfonie |
|
24 |
|
Debussy: |
Rondes de printemps |
Alban Berg: |
Vioolconcert |
Schumann: |
Derde Symfonie |
|
25 |
|
Verdi: |
Ouverture La forza del destino |
Wolf-Ferrari: |
Suite voor strijkorkest |
Casella: |
Puppazetti |
Diepenbrock: |
Die Nacht (met alt) |
Dukas: |
La Péri |
|
26 |
|
R. Strauss: |
Voorspel IIIe acte en walsscène uit Arabella |
Skrjabin: |
Poème du feu (met piano en koor) |
Busoni: |
Pianoconcert (met mannenkoor) |
|
27 |
|
Spohr: |
Ouverture Jessonda |
Franck: |
Rédemption (Morceau symphonique) |
Diepenbrock: |
Hymne an die Nacht (met sopraan) |
Diepenbrock: |
Geistliches Lied, Der Abend (met sopraan) |
Voormolen: |
Appelona , Zomerzang (met sopraan) |
Delius: |
Brigg Fair |
|
28 |
|
Hugo Wolf: |
Ouverture en tussenspel uit Der Corregidor |
Dvorák: |
Suite in D |
Draeseke: |
Sinfonia tragica |
|
29 |
|
R. Strauss: |
Macbeth |
v. Schillings: |
Voorspel IIIe acte Ingwelde |
v. Lier: |
De Dijk (met declamatie) |
Diepenbrock: |
Lydische Nacht (met decl. en bariton) |
Voormolen: |
Diana |
|
30 |
|
Hugo Wolf: |
Penthesilea |
Badings: |
Tweede Symfonie |
Debussy: |
Gigues tristes |
Delius: |
On hearing the first cuckoo in spring A song before sunrise |
Stravinsky: |
Tweede Suite voor klein orkest |
|
31 |
|
Mahler: |
Negende Symfonie |
|
|
32 |
|
Mendelssohn: |
Ouverture Melusine |
Wagner: |
Voorspel IIIe acte Die Meistersinger |
Diepenbrock: |
Hymne an die Nacht (met alt) |
Badings: |
Reien uit Gysbreght van Aemstel (met alt) |
G. Landré: |
Vier Orkeststukken |
|
33 |
|
Busoni: |
Rondo arlecchinesco |
Reger: |
Sinfonischer Prolog zu einer Tragödie |
Berlioz: |
Lélio, ou le retour à la vie (met koor) |
|
34 |
|
Zemlinski: |
Voorspel Eine florentinische Tragödie |
Schönberg: |
Kammersymphonie |
Voormolen: |
Concert voor twee hobo's en orkest |
R. Strauss: |
Couperin-Suite voor klein orkest |
|
35 |
|
Tsjaikovski: |
Francesca da Rimini |
Delius: |
Vioolconcert |
Pizetti: |
Suite uit La Pisanella |
Malipiero: |
Lyrische Symfonie |
|
36 |
|
Goetz: |
Ouverture Der widerspenstigen Zähmung |
Busoni: |
Tanzwalzer |
Smetana: |
Tabor |
Prokofjev: |
Symfonietta |
Stravinsky: |
Vier Etuden voor orkest |
|
37 |
|
Weber: |
Ouverture Der Beherrscher der Geister |
Méhul: |
Tweede Symfonie |
Janácek: |
Taras Bulba |
Villa-Lobos: |
Carnaval de Brazil |
|
38 |
|
Zweers: |
Voorspelen Gysbreght van Aemstel |
Diepenbrock: |
Fragmenten uit Faust (met declamatie, sopraan en vrouwenkoor) |
H. Andriessen: |
De Merel (met declamatie) |
Badings: |
De Westenwind (met declamatie) |
Wagenaar: |
Intermezzo Pastorale |
|
39 |
|
E.T.A. Hoffmann: |
Ouverture Undine |
Weber: |
Pianoconcert in Es |
Bizet: |
Suite Roma |
R. Strauss: |
Josephslegende |
|
40 |
|
Smetana: |
Sarka |
Sibelius: |
Vierde Symfonie |
Stravinsky: |
Symfonie voor blaasinstrumenten |
Skrjabin: |
Poème divin |
|
41 |
|
Schubert: |
Derde Symfonie |
Reger: |
Beethoven-Variaties |
Smulders: |
Rosch-Haschana (met violoncel) |
Tsjaikovski: |
Derde Suite op. 55 |
|
|
42 |
|
Bruckner: |
Vier Orkeststukken |
Mahler: |
Kindertotenlieder (met bariton) |
Rudi Stephan: |
Liebeszauber (met bariton) |
Hindemith: |
Balletsuite Nobilissima visione (1938) |
|
43 |
|
Chabrier: |
Ouverture Gwendoline |
Honegger: |
Nocturne (1938) |
Roussel: |
Suite in g op. 33 |
Monnikendam: |
Symfonie |
R. Mengelberg: |
Capriccio voor piano en orkest |
|
44 |
|
Humperdinck: |
Voorspel IIIe acte Die Königskinder |
Mahler: |
Andante en Scherzo uit de Tweede Symfonie, Menuetto uit de Derde Symfonie |
Schreker: |
Kammersymphonie |
W. Landré: |
In memoriam matris |
Badings: |
Balletsuite |
|
45 |
|
Brahms: |
Eerste Serenade op. 11 |
Bruckner: |
Achtste Symfonie |
|
46 |
|
Mendelssohn: |
Ouverture Meeresstille und glückliche Fahrt |
Verdi: |
Balletmuziek uit Otello |
Respighi: |
Festa Romane |
Zagwijn: |
Wijdingsnacht |
|
Opstanding |
Orthel: |
Symfonie |
|
47 |
|
Beethoven: |
Ouverture Leonore I |
Schumann: |
Konzertstück voor vier hoorns en orkest |
Brahms: |
Liebeslieder-Walzer |
Badings: |
Derde Symfonie |
|
48 |
|
Elgar: |
Enigma-Variaties |
Walton: |
Suite uit Façade |
Debussy: |
Fantaisie voor piano en orkest |
Debussy: |
Printemps |
Delius: |
Paris |
|
49 |
|
Franck: |
Le chasseur maudit |
Satie: |
Gymnopédies |
Fl. Schmitt: |
Musique de plein air |
De Falla: |
Nachten in de tuinen van Spanje (met piano) |
Pizzetti: |
Rondo Veneziano |
|
50 |
|
Burkhardt: |
Das Gesicht Jesajas (met koor en soli) |
|