Actueel Amy Beach met uitzicht op het strand van Scheveningen
© Thea Derks, 7 juni 2020
|
||||
Hoera, sinds begin deze maand mogen we weer naar het theater, de film of een concert! - Oh, nee, te vroeg gejuicht, want van maximaal 30 bezoekers kan de schoorsteen niet roken. Dus worden veel evenementen toch enkel online aangeboden. Het jonge Ensemble de Formule speelt op 10 juni in de Havenfoyer van het Zuiderstrandtheater in Den Haag. Zo biedt de livestream uitzicht op het strand van Scheveningen. De vijf musici duiken volgens hun website onder 'in de magie van het surrealisme'. Hiertoe spelen ze pianokwintetten van César Franck en Amy Beach. - Ah, daar heb je me. Beach is een geweldige componist, wier werk veel te zelden wordt uitgevoerd. Dat haar muziek 'surrealistisch' zou zijn en zowel 'rauwe schoonheid als gekte' uitdrukt waag ik te betwijfelen. Maar je bent jong en je wilt wat, dus ik geef het vijftal het voordeel van de twijfel: 10 juni ben ik van de partij!
Wonderkind Ze kreeg pianoles van haar moeder en gaf op haar zevende haar eerste recital. Ze speelde naast eigen stukjes ook werk van Handel, Chopin en Beethoven. Anders dan destijds gebruikelijk stuurden haar ouders haar niet naar een Europees conservatorium maar naar een privéschool in Boston. Haar talent bleef niet onopgemerkt en op haar zestiende maakte ze haar debuut bij het Boston Symphony Orchestra, met een bejubelde uitvoering van het Pianoconcert in F van Frederic Chopin. Dit bracht haar carrière in een stroomversnelling en nog datzelfde jaar verscheen haar eerste publicatie, het lied The Rainy Day. Ze wist haar werk uitstekend te promoten en ook haar volgende composities werden steevast gepubliceerd. Dit leidde uiteindelijk tot een oeuvre omvat ruim 300 werken. Het werd uitgevoerd door gerenommeerde zangers als Emma Eames en ensembles als de Boston Handel & Haydn Society. Haar vorderingen werden op de voet gevolgd door een club hartstochtelijke fans. - Onder wie de chirurg Henry Beach, met wie Amy in 1885 trouwde. Rem op concertpraktijk Hij vroeg haar wel om te blijven componeren, zijn verliefdheid wortelde tenslotte in bewondering voor haar talent.. Als hij 's avonds thuiskwam vroeg hij wat ze die dag gecomponeerd had. Was dat een lied, dan zong hij het zelf met haar door en gaf haar vervolgens zijn mening. Omdat Amy Beach nog maar weinig optrad had ze alle tijd voor scheppend werk. Haar man hielp haar dit te publiceren en royalty's te vergaren. Bovendien stimuleerde hij haar om zich niet te beperken tot kamermuziek maar zich ook te wagen aan grootschalige composities. In 1892 brak ze door met haar Mis in Es voor koor, solisten en orkest. Vier jaar later volgde haar Symfonie in e klein opus 32, die ook tegenwoordig nog wel wordt uitgevoerd. Klassieke en Ierse inspiratie Gaandeweg groeide Beach uit tot een van de belangrijke componisten van Amerika. Vanwege haar prominente rol werd ze een rolmodel voor vrouwelijke componisten. Samen met onder anderen Horatio Parker behoorde zij tot de zogenoemde 'New England School of Composers'. Zij streefden een klassiek klankbeeld na en in haar vroege muziek klinken echo's door van Brahms. In het laatste deel van haar Pianokwintet uit 1908 gebruikte Beach zelfs een thema uit diens Pianokwintet. Op 10 juni speelt De Formule het tweede deel uit haar eigen kwintet. Een aangrijpend lamento vol smachtende lijnen van de strijkers wordt ondersteund door dromerige loopjes van de piano. Terwijl het betoog intenser en schrijnender wordt, neemt de dynamiek toe en klinken er fellere tegenstemmen in de pianopartij. Jammer dat De Formule het bij dit ene deeltje laat. Benieuwd hoe 'surrealistisch', 'rauw' en 'gek' zij deze prachtmuziek van Amy Beach doen klinken! index |
||||